________________
| ३५. कविलोवक्खाणं ।
अह ते कमेण विझं, अइक्कमेऊण पाविया विसयं । मज्झेण वहइ तावी, जस्स नई निम्मलजलोहा ॥१॥ वच्चन्ताणुद्देसो, जाओ जलवज्जिओ अरण्णमि । ताव च्चिय अइगाढं, सीया तण्हं समुव्वहइ ॥२॥ भणइ पउमं वि सीया, सूसइ कण्ठो महं अइतिसाए । परिसमजणियं च तणू, तम्हा उदयं समाणेह ॥३॥ हत्थावलम्बियकरा, भणिया रामेण पेच्छ आसन्ने । गामं तुङ्गवरघरं, एत्थ तुमं पाणियं पियसु ॥४॥ एव भणिऊण सणियं, सणियं संपत्थियाऽरुणग्गामे । गेहम्मि य उवविट्ठा, कविलस्स उ आहियग्गिस्स ॥५॥ तं बम्भणीए दिन्नं, पीयं सीयाए सीयलं सलिलं । ताव च्चिय रण्णाओ, संपत्तो तक्खणं कविलो ॥६॥ तरुफल-समिहक्कन्तो, कमण्डलुग्गहियउछवित्तीओ।अइकोहणो विसीलो, उलुयमुहो कक्कडच्छीओ ॥७॥ ते तत्थ सन्निविट्ठा, दट्टणं बम्भणी भणइ रुट्ठो । एयाण घरपवेसो, किं ते दिनो महापावे ? ॥८॥ पहरेणुइलचलणा, मा मे उवहणह अग्गिहोत्तघरं । तुब्भे निप्फिडह लहुं, किं अच्छह एत्थ निल्लज्जा ? ॥९॥ तो भणइ जणयधूया, इमेण दुव्वयणअग्गिनिवहेणं । दढे सरीरयं मे, रण्णं व जहा वणदवेणं ॥१०॥ अडवीसु वरं वासो, समयं हरिणेसु जत्थ सच्छन्दो । न य एरिसाणि सामिय !, सुव्वन्ति जहिं दुवयणाई ॥११॥
[ ३५. कपिलोपाख्यानम्
अथ ते क्रमेण विन्ध्यमतिक्रम्य प्राप्ता विषयम् । मध्येन वहति तापी यस्य नदी निर्मलजलौघा ॥१॥ व्रजतामुद्देशो जातो जलवर्जितोऽरण्ये । तावच्चैवातिगाढा सीता तृष्णां समुद्वहति ॥२॥ भणति पद्ममपि सीता शुष्यते कण्ठो ममातितृषया । परिश्रमजनितं च तनूस्तस्मादुदकं समानय ॥३॥ हस्तावलम्बितकरा भणिता रामेण पश्यासन्ने । ग्रामं तुङ्गवरगृहमत्र त्वं जलं पीब ॥४॥ एवं भणित्वा शनैः शनैः संप्रस्थिताऽरुणग्रामे । गृहे चोपविष्टाः कपिलस्य त्वाहिताग्नेः ॥५॥ तद् ब्राह्मण्या दत्तं पीतं सीतया शीतलं सलिलम् । तावदेवारण्यात्संप्राप्तस्तत्क्षणं कपिलः ॥६॥ तरुफलसमिधाकान्तः कमण्डलोद्ग्राहीतोञ्च्छवृत्तिः । अतिक्रोधनो विशील उल्लुण्ठमुखः कर्कटाक्षिः ॥७॥ तान् तत्र सन्निविष्टान् दृष्ट्वा ब्राह्मणी भणति रुष्टः । एतेषां गृहप्रवेशः किं त्वया दत्तो महापाप: ? ॥८॥ पथरेणुमलिनचरणा मा म उपघ्नन्त्वग्निहोत्रगृहम् । यूयं निस्फेटयत लघु किमाध्वमत्र निर्लज्जा: ? ॥९॥ तदा भणति जनकदहिताऽनेन दर्वचनाग्निनिवहेन । दग्धं शरीरं मेऽरण्यमिव यथा वनदवेन ॥१०॥ अटविषु वरं वासः समं हरिणैर्यत्र स्वच्छन्दः । न चेतादृशानि स्वामिन्यूयन्ते यत्र दुर्वचनानि ॥११॥
१. उल्लुण्ठमुहो-मु० । २. बंभणि-प्रत्य० । पउम. भा-२/१७
Jain Education Interational
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org