Page Text
________________
१२७
सूत्र २]
स्वोपज्ञभाष्य-टीकालङ्कृतम् न च निर्हेतुकमिष्टं देहग्रहणं यदादिमं नृणाम् । सति चाप्यहेतुकत्वे ने स्यात् संसारनिर्मोक्षः ॥३॥ तस्मान्मूत कर्मेष्यतेऽर्हता येच तस्य परिणामः। दृष्टो मूर्तिदृष्टौ च येन तददीरणोपशमौ ॥४॥ यदि रूपि कमे न स्यात् न स्यादात्मसहवत्येबद्धत्वात् । बद्धे वा सति कर्मणि ननु सिद्धा रूपिता तस्य ॥ ५॥"
एवं मूर्तत्वे सति न सर्वपुद्गला एव कर्मणो योग्याः, किं तर्हि १ वर्गणासमस्तपुद्गला न बन्धयोग्याः ।
" क्रमेण, मनोवगणायोग्यपुद्गलराशेरुपरि भूयस्त्वादयोग्यवर्गणामतीत्यायल्प
" त्वाच कार्मणशरीरायोग्यवर्गणामुल्लङ्घय कर्मणो योग्यान पुगलानादत इति । आत्मा कर्ता अस्थगितास्रवद्वारः स्कन्धानतिसूक्ष्मानतिबादरांश्चायोग्यत्वात् परिहृत्य अनन्तावय नपि योग्यानेवादत्ते । यथाऽऽह
"न स आदातुं स्कन्धानतिसूक्ष्मान् बादरांच शक्नोति । स्वादेन न बध्यन्ते जात्वणवः शर्कराश्च तथा ॥१॥ अणवः स्कन्धाश्चैकोत्तरपरिवृद्धाः सुसूक्ष्मपरिणामाः। केचिदनन्तावथवा अप्यग्राह्या.जिनैरुक्ताः॥२॥
एभ्यस्तु पराः स्कन्धा एकोत्तरवृद्धिवर्धिताः सूक्ष्माः। सम्भयोग्यपुगलवर्णनम्
पञ्चरसपश्चवर्णास्तथा द्विगन्धाश्चतुःस्पर्शाः ॥३॥ अगुरुलघवः स्थिताश्च क्षेः कत्वेन वतमानाश्च ।। प्रायोग्याः कमेतया ग्रहीतुमुक्ताः परिणमय्य ॥४॥ अणवोऽसेत्स्यद्भयोऽनन्तगुणाः सिद्धवदनन्ततमभागाः। एकस्कन्धीभूताः स्कन्धानां चापि मानं तत् ॥ ५॥ औदारिकादिशेषद्रव्यादाने स एव विधिरुक्तः। तत्राद्यस्य स्कन्धाः सर्वेऽल्पिष्ठप्रदेशास्तु ॥६॥
तेभ्योऽसइख्येयगुणा वैक्रिययोग्याः प्रदेशतः स्कन्धाः । मौदारिकादिस्कधानां प्रदेशाः
आहारकस्य तेभ्योऽपि तथा स्कन्धा असख्येयगुणाः ॥७॥ तेभ्यः प्रभृति तथैवानन्ताभ्यस्ताः प्रदेशतः स्कन्धाः।
क्रमशस्तैजसभाषाद्रव्यमनःकर्मणां योग्याः ॥८॥" एतदेवानेन भाष्येण प्रतिपादयति-अष्टविधेत्यादिना । अष्टप्रकारे पुनलग्रहणे औदारिक-वैक्रियाऽऽहारक-तैजस-भाषा-प्राणापान-मन: कर्ममेदेन पुद्गलाः परमाणवो द्विप्रदेशादगध स्कन्धा यावदचित्तमहास्कन्धः । एतेषु ये योग्याः पुद्गलास्तेषां अष्टविषे ग्रहणे सति विशि
'न यत् संस रति' इति ङ-पाठः । २ हतो यश्च' इति ग-पाठः। ३ 'तस्मादात्म० इति नपाठः।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004023 |
| Book Title | Tattvarthadhigam Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Thakurprasad Sharma |
| Publisher | Shripalnagar Jain S M Derasar Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 396 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 10 MB |