Page Text
________________
१०० तत्वार्थाधिगमसूत्रम्
यः ७ टी०-अन्यदृष्टिरित्यादि । अन्यशब्दः प्रतियोग्यपेशः। अन्या चासौ दृष्टिश्वान्यदृष्टिः-अन्य दर्शनम्, अन्यथा पदार्थपणयनात् । तदाह-अर्हच्छासनव्यतिरिक्तां दृष्टिमाहेति । मूत्रकारस्यायमभिप्रायः-जि नवचनव्यतिरिक्ता दृष्टिरन्यदृष्टिरसर्वज्ञप्रणीतवचनाभिरतिः । सा च विधा-द्विप्रकारा। तत्राभिमुखं गृहीताऽभिगृहीता दृष्टिः-इदमेव तामिति बुद्धवचनं साइस्यकणादा देवचनं वा । अनभिगृहीता चेति चशब्दः समुच्चये। अनेकाऽप्याभिमुख्येन गृहीता । सर्वप्रवचनेष्वेव साधुदृष्टिरनभिगृही मिथ्या दृष्टिरित्यर्थः । सर्वमेव युक्त्युपपनमयुक्तिकं वा समतया मन्यते मौढ्यात् । तत्र तधुक्तानामित्यादिना अभिगृहीतमिथ्याहटेरियत्तां निरूपयति । तया-अभिगृहीतमिथ्यादृष्टया युक्तास्तद्युका मिथ्यादर्शनमाजः। मिथ्यादर्शनं ह्यने प्रचारमुपजायते मोहवैचित् नयानामानम्म्यात् , अतः स्थू स्तरकतिपयमेवोपदर्शनं क्रियते । तेषां तद्युक्तानां क्रियावादिनामिति । क्रिया कर्बधीना, न का
विना कि गयाः सम्भाः, नामान्म समवायिनी क्रियां वदन्ति ये तच्छी. क्रियावादिनों लाश्च ते क्रियावादिनः-आत्मास्तित्वादिप्रतिपत्ति ठक्षणाः, ते चाशीत्यधि
१८० भेदाः कशतसंख्यया, समधिगम्याधामुनोपायेन-जीवाजीवासवबन्धसंवरनिर्जरापुण्यापुण्यमोक्षाख्यान नव पदार्थान् विरचय्य परिपाट्या जीवपदार्थस्याधः स्वपरभेदादुपन्यसनीयौ, तयोरधो नित्यानित्यभेदी, तयोरप्यधः कालेश्वरात्मनियतिस्वभावभेदाः पञ्च न्यसनीयाः । ततो विकल्पानुत्पादयति-अस्ति जीवः स्वतो नित्यः कालत इत्येको विकल्पः । विकल्पार्थश्वायम्-विद्यते खल्लयमात्मा स्वेन रूपेण नित्यश्च कालवादिनः, उक्तेनैवामिलापेन द्वितीयो विकलाः ईश्वरकारणिनः, तृतीयविकल्पः आत्मवादिनः " पुरुष एवेदं सर्व"मित्यादि, नियतिवादिनश्चतुथेविकल्पः, पश्चम विकल्पः स्वभाववादिनः स्वत एव । स्वत इत्यजहता लब्धाः पश्च विकल्माः। परत इत्यनेनापि पश्चैव लभ्यन्ते । नित्यत्वापरित्यागेन चैते दश विकल्पाः। एवमनित्यत्वेनापि दशैव, एकत्र विंशतिजीवपदार्थेन लब्धाः ।
१ स्थापना यथा
जीवः अजीवः आस्रवः बन्धः संवरः निर्जरा पण्यं पापं मोक्षः
स्वतः
परतः
नित्यः अनित्यः
कालतः ईश्वरतः आस्मतः नियतितः स्वभावतः
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004023 |
| Book Title | Tattvarthadhigam Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Thakurprasad Sharma |
| Publisher | Shripalnagar Jain S M Derasar Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 396 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 10 MB |