Page Text
________________
२२५
सभाष्यतत्त्वार्थाधिगमसूत्रम् । पृथक्त्व स्थितिवाले देवोंमें सौधर्मनामक विमान वा स्वर्गविशेषमें होता है। और स्नातकको तो निर्वाण ही होता है ॥
स्थानम् । असङ्खयेयानि संयमस्थानानि कषायनिमित्तानि भवन्ति । तत्र सर्वजघन्यानि लब्धिस्थानानि पुलाककषायकुशीलयोः । तौ युगपदसङ्खयेयानि स्थानानि गच्छतः । ततः पुलाको व्युच्छिद्यते कषायकुशीलस्त्वसङ्खयेयानि स्थानान्येकाकी गच्छति । ततः कषायकुशीलप्रतिसेवनाकुशीलबकुशा युगपदसङ्खयेयानि संयमस्थानानि गच्छन्ति । ततो बकुशो व्युच्छिद्यते । ततोऽसङ्खयेयानि स्थानानि गत्वा प्रतिसेवनाकुशीलो व्युच्छिद्यते । ततोऽसङ्खयेयानि स्थानानि गत्वा कषायकुशीलो व्युच्छिद्यते। अत ऊर्ध्वमकषायस्थानानि निर्ग्रन्थः प्रतिपद्यते । सोऽप्यसङ्खयेयानि स्थानानि गत्वा व्युच्छिद्यते । अत ऊर्ध्वमेकमेव स्थानं गत्वा निर्ग्रन्थस्नातको निर्वाणं प्राप्नोतीति एषां संयमलब्धिरनन्तानन्तगुणा भवतीति ॥
___इति तत्त्वार्थाधिगमेऽहत्प्रवचनसङ्ग्रहे नवमोऽध्यायः समाप्तः ॥ स्थानविषयमें:-कषायनिमित्तक असङ्ख्य संयमस्थान होते हैं । उनमेंसे पुलाक और कषायकुशीलके सबसे जघन्य अर्थात् सबसे निकृष्ट लब्धिस्थान होते हैं । वे दोनो (पुलाक और कषायकुशील) एक कालमें ही असलेय स्थानमें जाते हैं। वहांसे पुलाक पृथक् किया जाता है, और कषायकुशील तो एकाकी ( अकेला) ही असङ्ख्य स्थानोंमें जाता है । उसके अनन्तर कषायकुशील, प्रतिसेवनाकुशील, और बकुश एक कालमें ही असङ्केय संयमस्थानोंमें जाते हैं । वहां बकुश पृथक् किया (अलगाया) जाता है। उसके पश्चात् असङ्ख्य स्थानोंमें जाकर प्रतिसेवनाकुशील पृथक् किया जाता है । इसके ऊपर अकषायस्थान हैं, उनमें केवल निम्रन्थ ही प्राप्त होता है । वह भी असङ्ख्य स्थानोंमें जाकर रोक दिया जाता है । और इसके ऊर्ध्व (ऊपर ) एकही स्थान जाकर निर्ग्रन्थ स्नातक निर्वाण (मोक्ष) को प्राप्त होता है। इनकी संयमलब्धि अनन्त तथा अनन्त गुण होती है ॥ इति श्रीतत्त्वार्थाधिगमेऽर्हत्प्रवचनसनन्हे आचार्योपाधिधारिद्विवेद्युपनामकठाकुर
प्रसादशर्मप्रणीतभाषाभाष्ये नवमोऽध्यायः ॥ ९ ॥
अथ दशमोऽध्यायः ॥१०॥
मोहक्षयाज्ज्ञानदर्शनावरणान्तरायक्षयाच केवलम् ॥१॥ भाष्यम् -मोहनीये क्षीणे ज्ञानावरणदर्शनावरणान्तरायेषु क्षीणेषु च केवलज्ञानदर्शनमुत्पद्यते । आसां चतसृणां कर्मप्रकृतीनां क्षयः केवलस्य हेतुरिति । तत्क्षयादुत्पद्यत इति हेतौ पञ्चमीनिर्देशः । मोहक्षयादिति पृथक्करणं क्रमप्रसिद्ध्यर्थ यथा गम्येत पूर्व मोहनीयं
Jain Education Internenal
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004021 |
| Book Title | Sabhashya Tattvarthadhigam Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Thakurprasad Sharma |
| Publisher | Paramshrut Prabhavak Mandal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 276 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Tattvartha Sutra, & Tattvarth |
| File Size | 6 MB |