________________
१६८
आत्मानुशासन ____ अर्थ-कल्याणके अर्थी जे महामुनि ते ऐसा जानि देहसूनेह तजि आनंदरूप भए । कहा जान्यां ? जैसैं अग्निके संयोग” जल तप्तायमान होय है तैसैं देहके संयोगतँ मैं तप्तायमान भया । इह जानि कल्याणके अर्थी महा मुनि देहसू ममत्व तजि आनंदरूप भए । ____भावार्थ-या जगतविर्षे इह जीव जेते दुःख क्लेशादि भोगवे हैं ते शरीरके संबंध” भोगवै हैं। तातै शरीरसू अनुराग तजि मोक्षाभिलाषी जीवनिकू वीतरागभाव आचरना योग्य है । जाकरि बहुरि शरीरका संबंध न होय ।
आगै शरीरादिविर्षे ममता भावका कारण महा मोह ताके त्यागका उपाय कहै हैं
अनादिचयसंवृद्धो महामोहो हृदि स्थितः । सम्यग्योगेन यैर्वान्तस्तेषामूचं विशुद्धयति ॥२५५॥ .
अर्थ-जिन महापुरुषनि सम्यग्योग कहिये स्वरूपविर्षे चित्तका निरोध, सोई भई औषध ताकरि अनादि कर्मनिके संचयकरि हृदयविर्षे तिष्ठता महामोह सो वमि डारया, तिन हीका परलोक शुद्ध होय ।
भावार्थ-जैसैं औषधिके योगकरि उदरविर्षे तिष्ठता अजीर्ण जिनने वम्या तिनहीकै रोगकी निवृत्ति होइ । रोग चिरकालतें अजीर्णके संचयकरि बढया है सो औषधिकै योग ही तें दूरि होइ तैसें विभावनि करि बढ्या जो कर्म-विकार सो सम्यग्ज्ञान ही करि निवृत्ति होइ । - आगै महामोहके अभावकू होते संतै जे मुनि इन वस्तुनिकू या भांति देखे हैं तिनकै कौन सुखकै निमित्त न होइ? सब ही सुखकै निमित्त होइ
शार्दूलविक्रीडितछंद एकैश्वर्य मिहकतामभिमतावाप्ति शरीरच्युति दुःखं दुष्कृतिनिष्कृतिं सुखमलं संसारसौख्योज्झनम् । सर्वत्यागमहोत्सवव्यतिकरं प्राणव्ययं पश्यतां किं तद्यन्न सुखाय तेन सुखिनः सत्यं सदा.साधवः।।२५६।।
अर्थ-जे एकाकीपनेकौं एक अद्वितीय चक्रवत्तिपना मानै हैं, अर शरीरके विनाशकू मन वांछित पदार्थकी प्राप्ति माने हैं, अर दुष्कर्मकी निर्जरा शुभका उदय ताहि दुःख मानै हैं, अर सर्वथा संसारके सुखका
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org