________________
उबसंते खीणम्मि व जो खलु कम्मम्मि मोहणिज्जम्मि छउमत्थो व जिणो वा अहवाओ संजतो स खलु ॥ ल० १७८ ॥ १ ॥ एतेसि समोतारो दुविहो सद्वाण तह परद्वाणे । वोच्छामि आणुपुत्रिं जो जत्थ समोयरति तेसिं ॥ २ ॥ जहणुवसंपजणता सवेसिं चेव पुच्छिया उ। वाकरण जहाकमसो तेसिं इणमो उवोच्छामि ॥ ३ ॥ पुलगो तु पुलागतं जहमाणो जहर सो लागतं। उपजे संजम अहवावि कसायसीलं तु ॥ ४ ॥ बउसो उ बउस्सत्तं जहती पडिसेवणं कसायं वा । संजमऽसंजम अस्संजमं च पडिवज्जती सो तु ॥ ५ ॥ पडिसेवणाकुसीलो विजहति पडिसेवणाकुसीलत्तं । बउस कसायकुसीलं पडिवज असंजमं वावि ॥ ६ ॥ अहवावि संजमासंजमं तु पडिवज्जती ततो सो उ। जोवि कसायकुसीलो विजहति सो तू कसायत्तं ॥ ७ ॥ पुलगं व बाउसेवा अहवा पडिसेवणाकुसीलं तु । पडिवज णियंठं वा अहवावि असंजमं वावि ॥ ८॥ अहवा संजमसंजम उवसंपजे तु सो चुतो तत्तो। णिग्गंठे उ नियंठत्त विजहति तत्तो चुतो संतो ॥ ९ ॥ उवसंपज कसायं सिणाय अहवा असंजमं वावि। विजहति सिणायगत्तं सिणायगो ऊ चुतो तत्तो ॥ ११०॥ उवसंपजति तत्तो सिद्धिगतिं सो पहीकम्मंसो । एसो तु नियंठाणं समुयारो संजयाणेत्तो ॥ १ ॥ सामादिसंजतो तू सामइयत्तं जहन्त किं जहति । किं वा उवसंपजे ? एवं पुच्छा उ सधेसि ॥ २ ॥ सामइयत्तं जहती सामाइयसंजते चुते तत्तो । छेदुवठावणियं वा पडिवज्जति सुहुमरागं वा ॥ ल० १७९ ॥ ३ ॥ अहवावि संजमासंजमं च अस्संजमं च पडिवज्जे छेदुवठवणीए पुण बिजहति से छेदुबट्टवणं ॥ ल० १८०॥ ४॥ परिहारविसुद्धीयं अहवावी सो तु सुहुमरागं तु । अस्संजम संजम संजमं च पडिवचती अहवाल० १८१ ॥ ५ ॥ परिहारविसुद्धीओ विजहति तत्तो चुतोवि तं चेव उवसंपजति छेदं अहह्वावि असंजमं सो तु ॥ ल० १८२ ॥ ६ ॥ विजति मुहुमसरागो ततो चुतो सुहुमसंपरायत्तं । उवसंपजति सामातिसंजमं छेदमहवावि ॥ ल० १८३ ॥ ७ ॥ अहव अहक्खायं तू अस्संजममहव सो तु पडिवजे । अहखातसंजमो पुण अहवायत्तं विजमाणो ॥ ल० १८४ ॥ ८ ॥ जहति अहक्वायत्तं उवसंपजति सो चुतो तत्तो। सुहुमं च संपरागं अस्संजम सिद्धिगतिमहवा || ल० १८५ ॥ ९ ॥ एस समोतारो खलु अहवावि नियंठसंजएसुं तु । संजयनिम्गंथेसु य अवरोप्परतो समोतारो ॥१२०॥ पुलगवउसाण दुष्हवि सामइछेदे तू समोतारो । ओतरति कुसीलो पुण आदिले चऊपि ॥ १ ॥ णिम्गंथसिणाता पुण समोतरंते तु ते अहखाते। एवं तु नियंठा तू ओतरिया संजते तु ॥ २ ॥ पुलबउसकुसीलेसुं सामइछेदा समोतरंती तु । परिहारसुडुमरागा ओतरति कुसीलएसुं तु ॥ ३ ॥ ओतरति अहक्खाओ णिम्गंथसिणातएस दोसुंपि एमेत समोतरिता अण्णोष्णेसुं जहाकमसो ॥ ४ ॥ उत्तारे सक्षमहवयाणि णियमा तु सवदतेसु ण तु सवपज्जवेहिं जम्हा सामादिए उदितं ॥ ५ ॥ पढमम्मि सङ्घजीवा बीते चरिमे य सङ्घदवाई सेसा महवता पुण (खल) तदेकदेसेण दव्वाणं ॥ ६ ॥ एतेसि णियं ठाणं आवण्णाणं तु संजयाणं च ववहारो होति दुहा पच्छित्ते आभवंते य ॥७॥ पच्छिते पंचविहो आगममादी उ होति णायच्यो। कस्साभवति ण वावी ? सच्चित्तादी तु आभव्व ॥ ८ ॥ सावरा हिस्स ववहारो, अवराहो पडिसेवणा पडिसेवणा य कतिहा?, तीसे भेदा इमे भवे ॥ ९ ॥ दप्पिया कप्पिया चेव, दुविहा पडिसेवणा। जयणाऽजयणा कप्पी, जयणा सुद्धो तु सेवतो ॥ १३० ॥ जयणासेवी कप्पो दप्पो जयणाएँ अजयणाए य आवज्जति सद्वाणं वण्णिज्जति वित्थरो कप्पे ॥ १ ॥ पडिसेवगस्स होती देस भंगो य सङ्घभंगो य। अवराहे के रिसए देसे सवेऽवि सो होति ? ॥ २ ॥ पणगादी जा छेदो एसो खलु होति देसभंगो तु। मूलादि उवरिमेसू णायको सहभंगो उ ॥ ३ ॥ तस्स उ विमुद्धिहेतुं पच्छित्तं तस्स केत्तिया भेदा ? । छडाणादीया खलु परूवणा तेसिमा होति ॥४॥ छसु काएसवएस य उहि एगिंदियादि पंचविहं संघट्टण परितावण उदवणे चैव निष्फण्णं ॥ ५ ॥ चउहा तु णाणवंते दंसणवंते चरित्तवंते य । तत्तो चियत्तकिचे अहवा दवाइयं चउहा ॥ ६ ॥ अहवा अतिकमादी चउहा कोहाइयं च चउहा तु । णाणादियारमादी होती तिविहं च पच्छित्तं ॥ ७ ॥ अवा आहारोबहिसिजतियारे य होति तिविहं तु । उग्गम उप्पायण एसणा य तिविहं तु एकेके ॥ ८॥ आलोयण पडिकमणे तदुभयमेवं तु होति तिविहं तु । सच्चित्ताचित्तमीसग तिविहं चेदं मुणेयचं ॥ ९ ॥ अहवा सत्तट्ठविहं नव दसहा वावि होति पच्छित्तं । आप्रेय पडिकमणे मीस विवेगे य बोसग्गे ॥ १४० ॥ उदुग तवे य तत्तो सबै तुवरि सत्तमं छेदो। अट्ठविह छेद दुविहो देसे सर्व्वे य बोद्धवो ॥१॥ णववि सङ्घच्छेदो दुह संजमुवटुविजती मूलं कालंतरमित्तरे पुण खेत्तंतों बहिं च दसभेदं ॥२॥ अहवऽण्णह दुविहेदं एगविहं बाबि होज णाय । रागद्दोसा दोणी एगविहोऽसंजमो होति ॥ ३ ॥ छट्टाणे दंसणेत्ती जो काए छविहे ण सहहती। णत्थिण णिचादी वा उडिहमेयं तु मिच्छतं ॥ ४ ॥ धम्मत्थिकायमादी कालंतादिं तु छत्तु दवातिं। जो ताई ण सद्दहती छष्टिमेयं तु मिच्छत्तं ॥ ५ ॥ संजमो सतरसविहो उ सामाइयमादि अहव पंचविहो। गाहृणता व चरित्तस्स गणं चिय गाहणा होति ॥ ६ ॥ किह पुण चरित्तग्रहणं होजाही? भण्णती इमेहिं तु । वेरम्गेणं अहवा मिच्छत्ता होइ सम्मत्तं ॥ ७॥ सम्मत्ताउ चरितं अहवा होजा इमेहिं गहणं तु । सवणे णाण विणा मादी गाण चरिते ॥८॥ अहवावी उवएसो एगहं होति गाहणाउत्ति तह उवदिस्सति जह ऊ चारितं गेव्हती सो तु ॥ ९ ॥ अविराहणम्मि य गुणा दोसा य विराहणे चरित्तस्स । तह गाहि१०६६ पञ्चकल्पभाष्यं
मुनि दीपरत्नसागर
-