________________
बाह्यं तपः परमदुश्वरमाचरस्त्व
माध्यात्मिकस्य तपसः परिवृंहणार्थम् । ध्यानं निरस्य कलुषद्वयमुत्तरस्मिन्, ___ध्यानद्वये ववृतिषेऽतिशयोपपन्ने ॥ ८२ ॥ बाह्यमित्यादि । आचरस्त्वमाचरितवान् । त्वं कुन्थुर्जिनः । किं तत् ? तपः । कथम्भूतं ? बाह्यमनशनादिलक्षणं । किंविशिष्टं ? परमदुश्चरं, परमं च तत् दुश्चरं च अतिदुष्करं । किमर्थ आच(स्वमित्याह
आध्यात्मिकस्येत्यादि । अध्यात्मभक्माध्यात्मिकं तस्य तपसो ध्यानलक्षणस्य परि समन्ताबृंहणार्थं वृद्धयर्थं । अतो बाह्यं तप आचरन् ववृतिषे वर्तितवान् । क ? ध्यानद्वये धHशुक्ललक्षणे । कथंभूते ? अतिशयोपपन्ने परमातिशयं प्राप्ते । यदि का अतिशयेन भेदेन उपपन्ने युक्ते ध• म्यं हि आज्ञापायविपाकसंस्थानलक्षणैर्भेदैर्युक्तं, शुक्लध्यानं तु पृथक्त्वै. फत्ववितर्क सूक्ष्मक्रियाप्रतिपातिव्युपरतक्रियानिवृत्तिलक्षणैर्युक्तं । पु. नरपि कथम्भूते एतस्मिन्ध्यानद्वये ? उत्तरस्मिन् , आतरौद्रधHशुक्लानीति विन्यासापेक्षया उत्तरस्मिन् धर्म्यशुक्लरूपे । किं कृत्वा तथाभूते ध्यानद्वये ववृतिषे ? निरस्य । किं तत् ? ध्यानं । किंविशिष्टं ? कलु पद्वयमार्तगैद्ररूपम् ।
मराठी अर्थः-श्री कुन्थुजिनांनी वैराग्य झाल्यावर अतिशय कठिण असे अनशन अवमोदर्य वगैरे सहा प्रकारचे बाह्य तपश्चरण करण्यास आरंभ केला. हे बाह्य तप, अभ्यन्तरतप जें प्रायश्चित्त, विनय, स्वाध्याय वगैरे सहा प्रकारचे आहे, त्याच्या वृद्धिसाठी करावे लागते. कारण, बाह्य तपानें मनं स्वाधीन राहते. ते आपले ध्येय सोडून अन्यत्र भटकत नाही. यास्तव ते तप अवश्य केले पाहिजे. बाह्य तषाचा त्याग करून अंतस्त प करूं मटले असता ते होणे शक्य नाही. कारण, बाह्य तप नस
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
