________________
(१६) या प्रमाणावरूनही गंधहस्ति महाभाष्याचा उल्लेख मिळतो. गंधहस्ति भाष्य आहे हे सिद्ध करण्याला साधक असे हे प्रमाण मिळाल्यावर बाबू जुगलकिशोर या प्रमाणाची अप्रमाणता सिद्ध करण्यासाठी, धर्मभूषण आचार्यानी लोकोक्ति किंवा दन्तकथा यांच्या आधारे असे लिहिले असावें असें ह्मणतात. यावरून कोणत्याही रीतीने आपला पक्ष सिद्ध केला पाहिजे ह्मणजे आपले काम झाले असेंच बाबू महाशयांना वाटत असावे असें दिसतें. पुनः हे बाबू महाशय असें ह्मणतात की 'धर्मभूषण आचार्यानी गंधहस्ति महाभाष्य असे स्पष्ट झटले नाही यावरून कदाचित् आचार्य समंतभद्रांनी केलेल्या कर्मप्रामृत ग्रंथ.चा उल्लेख हा असावा. वगैरे वगैरे. .
परंतु कर्मप्राभूत प्रथाला महाभाध्य झटलेले कोठेही आढळून येत नाही असे असता बाबूजींना असा संशय येण्याचे कारण काय, है समजत नाही. आणि जर काही कारण असेल तर एवढेच की प्रत्यक्षाखेरीज दुसरे प्रमाण मानावयास यांना जीवावर येते.. .. - धर्मभूषणयति यांनी ' तदुक्तं स्वामिभिः ' असे सटले आहे. येथे स्वामिभिः पा शब्दाचा अर्थ समंतभद्राचार्य हाच कसा बाबू महाशयांना भावळला पेही त्यांच्या मनामध्ये संशयाने कसा बास केला नाही हे समजत नाही.
धर्मभूषणाचार्यानी ' आप्तमीमांसा प्रस्तावे' असे हॉटले आहे. यापरून गंधहास्तिमहामाण्याचे आप्तमीमांसा हे एक प्रकरण आहे असे सिद्ध होते. आप्तमीमांसा महाभाष्याचाच अंश आहे. फरक इतकाच की सर्वज्ञसिद्धि हा विषय यामध्ये पूर्ण लिहून यास आचार्यानी भा. तमीमांसा हे नाव दिले यामुळे हा एक वेगळाच ग्रंथ आहे याचा महाभाष्याशी काही संबंध नाही असे वाटणे साहजिक आहे. या माता मामास दहा अध्याय आहेत. तेही अकलंक देवांनी सर्वशासिदिला सहा. पक के विषय आहेत सांची समाप्ति जेथे होते ते अध्याय समातिची
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
