Page Text
________________
१०
सू० ४५] सामान्यस्वरूपविचारः
४७३ तद्देशे सद्भावात् , अंशवत्तया वा स्यात् ? न तावद्गमनादन्यत्र पिण्डे तस्य वृत्तिः, निष्क्रियत्वोपैगमात् ।
किञ्च, पूर्वपिण्डपरित्यागेन तत्तत्र गच्छेत् , अपरित्यागेन वा? न तावत्परित्यागेन, प्राक्तनपिण्डस्य गोत्वपरित्यक्तस्यागोरूपताप्रसङ्गात् । नाप्यपरित्यागेन; अपरित्यक्तप्राक्तनपिण्डस्यास्यानंशस्य५ रूपादेरिव गमनासम्भवात् । न ह्यपरित्यक्तपूर्वाधाराणां रूपादीनामाधारान्तरसङ्क्रान्तिदृष्टा ।
नापि पिण्डेन सहोत्पादात्; तस्याऽनित्यतानुषङ्गात् । नापि तद्देशे सत्त्वात् पिण्डोत्पत्तेः प्राक तंत्र निराधारस्यास्यावस्थानाभावात् । भावे वा स्वाश्रयमात्रवृत्तित्वविरोधः।
नाप्यंशवत्तया; निरंशत्वप्रतिज्ञानात् । ततो व्यक्त्यन्तरे सामान्यस्याभावानुषङ्गः । परेषां प्रयोगः 'ये यत्र नोत्पन्ना नापि प्रागवस्थायिनो नापि पश्चादन्यतो देशादागतिमन्तस्ते तत्राऽसन्तः यथा खरोत्तमाओं तद्विषाणम्, तथा च सामान्यं तच्छून्यदेशोत्पादवति घटादिके वस्तुनि' इति । उक्तञ्च
"न याति न च तंत्रासीदस्ति पंश्चान्न चाँशवत् । जहाति पूर्वमाधारमहो व्यसनसन्ततिः* ॥१॥"
[प्रमाणवा० १११५३ ] ये तु व्यक्तिस्वभावं सामान्यमभ्युपगच्छन्ति
"तादात्म्यमस्य कस्साञ्चेत्स्वभावादिति गम्यताम्।" [ ]२० इत्यभिधानात्; तेषां व्यक्तिवत्तस्यासाधारणरूपत्वानुषङ्गाद् व्यक्त्युत्पादविनाशयोश्चास्यापि तद्योगित्वंप्रसङ्गान सामान्यरूपता। अथाऽसाधारणरूपत्वमुत्पादविनाशयोगित्वं चास्य नाभ्युपगम्यते, तर्हि विरुद्धधर्माध्यासतो व्यक्तिभ्योऽस्य भेदः स्यात् ।
. १ सामान्यं निष्क्रियमिति वचनात् । २ परेण। ३ व्यक्तिदेशे। ४ जटिलानाम् । ५ सामान्यमसत् अनुत्पद्यमानादित्वादित्युपरिष्टायोज्यम् । ६ तच्छ्रन्यो च तद्देशोत्पादौ चेति । ७ व्यत्यन्तरम् । ८ व्यक्तिदेशे। ९ व्यक्तौ भन्नायां सत्याम् । १० सामान्यस्य विशेषणम् । ११ वृथा स्थितिः। * श्लोकोयं मुद्रितपुस्तके व्यक्तिभ्योऽस्य भेदः स्यात्' इत्यनन्तरं मुद्रितः । प्रकरणानुरोधात् स्थानभ्रष्टो भातिसम्पा०। १२ मीमांसकाः। १३ व्यक्तिरेव स्वभावो यस्य तयोरभेदात् । १४ व्यतया सह । १५ मीमांसकानाम् । १६ असाधारणरूपताया व्यक्तेरभिन्नत्वात् । १७ सामान्यस्य । १८ व्यक्तिसामान्ययोरभेदात् । १९ परेण । २० षटपटयोरिव ।
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003838 |
| Book Title | Pramey Kamal Marttand |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mahendrakumar Shastri |
| Publisher | Satya Bhamabai Pandurang |
| Publication Year | 1941 |
| Total Pages | 920 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |