________________
उ. अ.
७.
४६
माणुसतं भवे मूल लाभो देव गई भत्रे । मूल छेएण जीवाणं नरग तिरिखत्तणं धुवं ||१६|| दुहओ गई बालस्स आवई वह मूलिया । देवतं माणुसतंच जं जिए लोलुया सदे || १७ || ओ जिएसई होइ दुविहं दुग्गइंगए । दुलहा तस्स उम्मग्गा अडाएस चिरादवि ॥ १८ ॥ एवं जियं संपेहाए तुलिया बालंच पंडियं । मूलियंते पवेसंति माणुस्सं ज्जोणि मंतिजे॥१९॥ बेमायाहि सिख्खाहिं जेनरा गिहि सुव्वया । उब्वैति माणुस्सं जोणि कम्म सच्चाहुपाणिण ॥ २० ॥
मनुष्य भव ए पुंजीरुप छे; देवगति लाभ रूप छे. ते पुंजी गुमाववाथी माणसने नरक अथवा तिथेच योनिमां ( पशु योनिमां ) जन्म पडे छे. [१६]. पापी मनुष्य माटे वे गति [ नरक अने तिथेच ] निर्माण छे; जे बन्ने गति दुःखदायक अने पीडाकारक छे. कारण के [ स्त्रीने विषे ] लुब्ध रहेवाथी ए शठ पुरुष मनुष्यपणुं अने देवपणुं हारी बेठो छे. [१७]. ए बने ( देवपणुं अने मनुsraj) हारी बेठेला होवाथी तेने बेवडी दुर्गति [ नरक अने तिर्यंच ] वेठवी पडे छे; अने ए (अधो) गतिथी नीकळीने लाचे काळे पण उच्च [ देव या मनुष्य ] गति प्राप्त करवी दुर्लभ थइ पडे छे. (१८). मूर्खने आ प्रमाणे हारेलो देखीने प्रत्येक मनुष्ये मूर्खपणाना अने पंडितपणाना सारासारनी विचार पूर्वक तुलना करवी जोइए. जे मनुष्य धर्म अंगीकार करीने मनुष्य योनी पामे छे तेनी तुलना मूळ मूडी ला पाला आवनार बेपारी साथै थाय छे. [१९). जे ग्रहस्थो विनितपणानी विविध प्रकारनी शिक्षाए करीने सदाचार पाळे छे ते मनुष्य योनीने पाये कारण के प्राणी मात्र पोत पोतानां कर्मनुं फळ मळे छे. (२०).
१. मनुष्य गति चार कारणे मछे छे. [१] 'पगाई महीयाए' दयालु स्वभाव-प्रकृतिनो भेदीक ( Kind disposition. (२) 'पगाई वीणयाए' विनय ( Love of discipline ) (३) 'शात्रु कोशीयाए' अनुकंपा ( Compassion ); ' (४) 'अमछयाए' गर्व रहीत (Want of envy). आ संबंधे विस्तार पूर्वक विवेचन श्री ठाणांगजी सूत्रमां छे.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
