________________
दशवैकालिके प्रथमा चूलिका।
६५१ वियोगप्राप्तिजो मानसश्रातङ्कः । तस्य गृहिणस्तथाचेष्टायोगान्मिथ्याविकरूपान्यासेन ग्रहादिप्राप्तेर्वधाय नवत्येतच्चिन्तनीयमिति दशमं स्थानम् ॥१॥ तथा सोपक्लेशो गृहिवास इति।सहोपक्लेशैः सोपक्लेशो गृहाश्रमः। उपक्वेशाः। कृषिपाशुपाल्यवाणिज्याद्यनुष्ठानानुगताःपएिकतजनगर्हिताः शीतोसश्रमादयो घृतलवणचिन्तादयश्चेत्येवं चिन्तनीयमित्येकादशं स्थानम् ॥११॥ तथा निरुपलेशः पर्याय इति। एमिरेवोपक्वेशैरहितः प्रत्रज्यापर्यायः। अनारम्ली कुचिन्तापरिवर्जितः श्लाघनीयो विषामित्येवं चिन्तनीयमिति छादशं स्थानम्॥१॥तथा बन्धोग्रहिवासस्तक्षेत्वनुष्ठानात् कोशकारकीटवदित्येतच्चिन्तनीयमिति त्रयोदशं स्थानम् ॥ १३॥ ॥ तथा मोदः पर्यायोऽनवरतं कर्मनिगडविगमान्मुक्तवदित्येवं चिन्तनीयमिति चतुर्दशं स्थानम् ॥ १४ ॥ ॥ श्रतएव सावद्यो गृहवास शति । सावद्यः सपापः प्राणातिपातमृषावादादिप्रवृत्तेरेतचिन्तनीयमिति पञ्चदशं स्थानम् ॥ १५॥ एवमनवद्यः पर्याय इत्यपाप इत्यर्थः । अहिंसा दिपालनात्मकत्वादेतच्चिन्तनीयमिति षोडशं स्थानम् ॥ १६ ॥ तथा बहुसाधारणा गृहिणां कामनोगा इति । बहुसाधारणाश्चौरजारराजकुला दिसामान्या गृहिणां गृहस्थानां कामजोगाः । पूर्ववदित्येतच्चिन्तनीयमिति सप्तदशं स्थानम् ॥ १७ ॥ तथा प्रत्येकं पुण्यपापमिति । मातापितृकलत्रादिनिमित्तमप्यनुष्ठितं पुण्यपापं प्रत्येकं प्रत्येकं पृथक पृथक् येनानुष्ठितं तस्य कर्तुरेवैतदिति नावार्थः । एवमष्टादशं स्थानम् ॥ १७ ॥ एतदन्तर्गतो वृहानिप्रायेण शेषग्रन्थः समस्तोऽत्रैव । अन्ये तु व्याचदते । सोपक्वेशो गृहिवास इत्यादिषु षट्सु स्थानेषु सप्रतिपदेषु स्थानत्रयं गृह्यते । एवं च । बहुसाधारणा गृहिणां कामनोगा इति चतुर्दशं स्थानम् ॥१४॥ प्रत्येकं पुण्यपापमिति पञ्चदशं स्थानम् ॥१५॥शेषाय निधीयन्ते। तथा अनित्यं खलुथनित्यमेव नियमतः।नोश्त्यामन्त्रणे।मनुष्याणां पुंसां जीवितमायुः। एतदेव विशेष्यते । कुशाग्रजलबिन्ऽचञ्चलं सोपक्रमत्वादनेकोपज्वविषयत्वादत्यन्तासारम् । तदलं गृहाश्रमेणेति संप्रत्युपेदितव्यमिति षोडशं स्थानम् ॥१६॥ तथा बहु च खलु नो पापं कर्म प्रकृतम् । बहु च । चशब्दात् विष्टम्। खलुशब्दोऽवधारणे। बह्वेव पापं कर्म चारित्रमोहनीयादि प्रकृतं निर्वर्तितं मयेति गम्यते । श्रामण्यप्राप्तावप्येवं कुजबुझिप्रवृत्तेः। नहि प्रनूतक्लिष्टकर्मरहितानामेवमकुशला बुधिर्नवत्यतो न किंचित् गृहाश्रमेणेति संप्रत्युपेदितव्यमिति सप्तदशं स्थानम्। तथा पापानां चेत्यादि । पापानां चापुण्यरूपाणां चशब्दात्पुण्यरूपाणां च खलु नो कृतानां कर्मणाम् । खलुशब्दः कारितानुमतविशेषणार्थः। जो इति शिष्यामन्त्रणे । कृतानां मनोवाकाययोगैरोघतो निर्वतितानां कर्मणां ज्ञानावरणीयाद्यशातवेदनीया. दीनां प्राक् पूर्वमन्यजन्मसु पुश्चरितानाम् । प्रमादकषायजपुश्चरितजनितानि उश्च
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org