________________
४६ राय धनपतसिंघ बढ़ाडुरका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस (४३) -मा. जहा सीलवंताणं इह लोए एरिसं फलमिति । अमुमेवार्थमुपदर्शयन्नाह ॥ साहुकारपुरोगं,जह सा अणुसा सिया पुरजणेणं ॥ वेयावच्चाईसु वि, एव जयंतेणुवोदेद्या ॥७३॥ व्याख्या ॥ साधुकारपुरःसरं यथा सा सुना अनुशासिता सगुणोत्कीर्तनेनोपबृंहिता । केन । पुरजनेन नागरिकलोकेन वैयावृत्त्यादिष्वप्यादिशब्दात्स्वाध्यायादिपरिग्रहः । एवं यथा सा सुना यतमानानुद्यमवतः । किम् । उपबृंहयेत्सङ्गुणोत्कीर्तनेन तत्परिणामवृद्धिं कुर्यात् । यथा ॥ जरहेण विपुवनवे, वेयावच्चं कथं सुविहियाणं ॥ सो तस्स फल विवागेण, आसी जरहा हिवो राया ॥ जुंजित्तु जरहवासं, सामलमणुत्तरं अणुचरित्ता ॥ - विकम्ममुको, जरनरिंदो गजे सिद्धिं ॥ इति गाथार्थः । उदाहरणदेशता पुनरस्योदाहतैकदेशस्यैवोपयोगित्वात्तेनैव चोपसंहारात्तथाचाप्रमादवद्भिः साधूनां कणुकापनयनादि कर्तव्यमिति विहायानुशास्त्योपसंहारमाह । वैयावृत्त्यादिष्वपि देशेनैवोपसंहारः । गुणान्तररहितस्य जरतादेर्निश्चयेन तदकरणादिति जावनीय मित्येवं तावलौकिकं चरकरणानुयोगं चाधिकृत्योक्तं तदेशद्वारे अनुशास्तिद्वारमधुना द्रव्यानुयोगमधिकृत्य दर्शयति ॥ जेसिं पि जीवो वत्तवा ते वि अम्ह वि स बि ॥ किंतु कत्ता न जव, वेययइ जेण सुहडुकं ॥ ७४ ॥ व्याख्या ॥ येषामपि द्रव्या स्तिका दिनयमतावलम्बिनां । तन्त्रान्तरीयाणां । किम् । अस्ति विद्यते । श्रात्मा जीवः । वक्तव्यास्तेऽपि तन्त्रान्तरीयाः । साध्वेतदस्माकमप्यस्ति स तदजावे सर्वक्रियावैफल्यात् । किंतु कर्ता न भवति । सुकृतदुष्कृतानां कर्मणामकर्ता न जवत्यनिष्पादको न जवति किंतु कर्तेव । अत्रैवोपपत्तिमाह । वेदयते अनुभवति येन कारऐन । किम्। सुखदुःखं सुकृतदुष्कृतकर्मफलमिति जावः । नचाकर्तुरात्मनस्तदनुजवो युज्यते श्रतिप्रसङ्गान्मुक्तानामपि सांसारिक सुखडुः खवेदनापतेर कर्तृत्वाविशेषात् । प्रकृत्या दिवियोगस्याप्यनाधेयातिशयमेकान्तेनाकर्त्तारमात्मानं प्रत्यकिं चित्करत्वादल विस्तरेणेति गाथार्थः । उदाहरणदेशता त्वत्राप्युदाहृतस्यैकदेशेनैवोपसंहारात्तत्रैव चासंप्रतिपत्तौ समर्थनाय निदर्शना निधानादिति गतमनुशास्तितद्देशद्वारमधुनोपालम्जद्वारविवक्षयाह ॥ उवलम्नम्मि मिगाव, नाहियवाई वि एव वत्तवे ॥ नचित्ति कुवि न्नाणं, आयाजावे सइ अजुत्तं ॥ १२५ ॥ व्याख्या ॥ उपालंने प्रतिपाद्ये मृगापतिदेव्युदाहरणम् । एयं च जहा वस्सए दवपरंपराए जणियं तदेव दरुवं जाव पवश्या अद्यचंदणाए सिसिणी दिला | अन्नया जगवं विहरमाणो कोसंबीए समोसरिज | चंदा दिच्चा स विमाणेहिं वंदिनं प्रागया । चडपोरसीयं समोसरणं काउं अमणकाले पडिगया । तर्ज मिगाव संनंता । यि वियालीकथं ति जणिऊणं साहुणीसहिया जाव अद्यचंदासगासं गया ताव य अंधयारयं जायं । श्रद्यचंदणापमुहाहिं साहुणीहि ताव पडिकंतं । ताहे
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org