Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

SR No.: 003659
Original Sutra Author: N/A
Author: Darbarilal Nyayatirth
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Total Pages: 728
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 29 MB

Page 45

दशवैकालिके प्रथमाध्ययनम् ।
३ ए
खाद्यभावादुपधानसन्निधावप्यन्धोपले रक्ततादिवत्तदन्युपगमे चान्युपगमतिः । बुद्धिप्रति बिम्बपदेऽप्यविचलितस्यात्मनः सदैवैकस्वभावत्वात् । सदैवैकरूपप्रतिबिम्बापत्तेः। खनावज्ञेदाज्युपगमे चानित्यत्वप्रसङ्ग इति । माजूद नित्यैकान्तग्रह इत्यत श्राह । एकान्तेन सर्वथा उत्प्राबल्येन बेदो विनाशः एकान्तोछेदः । निरन्वयो नाश इत्यर्थः । अस्मिंश्च किं सुखदुःखयोर्विकल्पनं सुखदुःख विकल्पनमयुक्तमघटमानकम् । अयमंत्र जावार्थः । एकान्तोछेदेऽपि सुखाद्यनुन वितुस्तत्क्षण एव सर्वथोच्छेदादहेतुकत्वात्तदुत्तरकणस्योत्पत्तिरपि न युज्यते । कुतः पुनस्तद्विकल्पनमिति गाथार्थः । उक्तोऽपायः । सांप्रतमुपाय उच्यते तत्रोप सामीप्येन विवक्षितवस्तुनोऽविकललानहेतुत्वाद्वस्तुनो लाज एवोपायः । अनिल षितवस्त्ववासये व्यापार विशेष इत्यर्थः । श्रसावपि चतुर्विध एव । तथा चाह || एमेव चढविगप्पो, होइ उवार्ड वि त दवंमि ॥ धावा पढमो, नंगल कुलिएहिं खेत्तं तु ॥ ६१ ॥ व्याख्या ॥ एवमेव यथा अपायः । किं । चतुर्विकल्पश्चतुर्भेदः जवत्युपायोऽपि तद्यथा द्रव्योपायः क्षेत्रोपायः कालोपायः जावोपायश्च । तत्र द्रव्य इति द्वारपरामर्शः । द्रव्योपाये विचार्ये धातुवादः सुवर्ण पातनोत्कलक्षणो द्रव्योपायः प्रथम इति लौकिके । लोकोत्तरे त्वध्वादौ पटलादिप्रयोगतः प्राकोदककरणम् | त्रोपायस्तु लाङ्गलादिना क्षेत्रोपक्रमणे जवति । वाह । लाङ्गलकुलिकायां देत्रं चोपक्रम्यत इति गम्यते । ततश्च लाङ्गलकुलिके तडुपायो लौकिकः । लोकोत्तरस्तु विधिना प्रातरशनाद्यर्थमटनादिना क्षेत्रजावनम् । अन्ये तु योनिप्रानृतप्रयोगतः काञ्चनपातनोत्कर्षलक्षणमेव संघप्रयोजनादौ द्रव्योपायं व्याचक्षते । विद्यादिनिश्च दुस्तराध्वतरणलक्षणं देत्रोपायमित्यत्र च प्रथमग्रहणपदार्थोऽतिरिच्यमान इवाजाति । पाठान्तरं वा धाजवार्ड नणि ति । अत्र च कथंचिदविरोध एवेति गाथार्थः ॥ कालो अ नालियाईहिं, होइ जावंमि पंडि अन ॥ चोरस कए न, वटुकमारिं परिकहे ॥ ६३ ॥ व्याख्या ॥ कालश्च नालिकादिनिर्ज्ञायत इति शेषः । नालिका घटिका आदिशब्दाबङ्का दिपरिग्रहः । ततश्च नालिकादयः कालोपायो लौकिकः । लोकोत्तरस्तु सूत्रपरावर्तनादिनिस्तथा नवति । नावे चेति द्वारपरामर्शत्वाभावोपाये विचार्ये निदर्शनं क इत्याह । परितो विद्वान - नयोऽजयकुमारस्तथाचाह । चोरनिमित्तं नर्तकीं वटुकुमारीं । किम् । त्रिकालगोचरसूत्रप्रदर्शनार्थमाह परिकथयति । ततश्च यथा तेनोपायतश्चौरजावो विज्ञातः । एवं शि दकादीनां तेन तेन विधिनोपायत एव जावो ज्ञातव्य इति गाथार्थः । नवरं जावोवाए उदाहरणं । रायगिहं णाम यरं तब से णि राया सो जाए जणि जहा मम एगखंनं पासायं करे हि । ते वट्टणो आत्ता गया कठविंदगा तेहिं
1
For Private
Personal Use Only