________________
दशवैकालिके पञ्चमाध्ययनम् ।
२७३
हस्तेन । सरजस्को नाम पृथिवीरजोगुतिः । एवं मृतेन हस्तेन । मृतो नाम कर्द - माक्तः । एवमूषादिष्वपि योजनीयम् । एतावन्त्येवैतानि सूत्राणि । नवरमूषः पांशुकारः । हरिहरिताल हिङ्गुलक मनः शिलाः पार्थिवा वर्णकनेदाः। श्रञ्जनं रसाञ्जनादि । लवणं सामुद्रादि ॥ ३३ ॥
गेरुच्प्रवन्निप्रसेढिप्र- सोरठि पिठकुकुसकए ॥ किमसंसठे, संसठे चैव बोधवे ॥ ३४ ॥
( अवचूरिः ) गैरिको धातुः । वर्णिका पीतमृत्तिका । सेटिका खटिका । सौराष्ट्रिका तुवरिका । पिष्टमामतन्डुलकोदः । कुकुसाः प्रतीताः । कृतेनेति एजिः कृतेन । हस्तेनेति गम्यते । उत्कृष्टशब्देन कालिङ्गालाबुत्रपुसफलादीनां शस्त्रकृतानि श्लक्ष्णखानि जयन्ते । चिञ्चिणिका दिपत्रसमुदाय उलूखलकति इति वा । श्रसंसृष्टो व्यअनादिना लिप्तः । तद्विपरीतश्च संसृष्ट एव बोद्धव्यो हस्तः ॥ ३४ ॥
I
A
( अर्थ. ) तथा ( गेरुवन्नियसे दिसोर डिपिकुकुसकए के० ) गैरिकवर्णिका से टिकासौराष्ट्रका पिष्टकुकुसकृतेन एटले गैरिक ते सोनागेरु, वर्णिका ते पीली माटी, सेटिका ते श्वेत मृत्तिका जेने खडी तथा चाक कहे बे, सौराष्ट्रका ते फटकडी, पिष्ट ते चोखा वगेरेनो आटो, कुकुस ते तुरतना खांड्या कूशका एमांथी एकपण पदार्थे करी खरड्या एवा हाथे करी ( उमिसंठे के० ) उत्कृष्टा - संसृष्टे एटले उत्कृष्ट जे तुंबडां कालिंगडादिक मोटां फल तेना शाक, व्यंजनादिके करी नहीं खरड्यो एवो हाथ तथा ( संसठे चेव के० ) संसृष्टश्चैव एटले व्यंजनादिके करी खरड्यो हाथ ( बोधवो के० ) बोद्धव्यः एटले जाणवो. एथी उपरांतनो विधि ागल कहे . ॥ २४ ॥
( दीपिका . ) तथा गैरिको धातुः, वर्णिका पीतमृत्तिका, सेटिका खटिका, सौराष्ट्रका तुवरिका, पिष्टमामतन्डुलकोदः, कुकुसाः प्रतीताः । कृतेनेति एनिः कृतेन एज्यः खरं टितेन । हस्तेनेति शेषः । तथा उत्कृष्ट इति । उत्कृष्टशब्देन का लिङ्गलाबुत्रपुसफलादीनां शस्त्रकृतानि श्लक्ष्णखएकानि जायन्ते । चिञ्चिणिकादिपत्रसमुदायो वा उदूखलकति इति । तथा असंसृष्टो व्यञ्जनादिना लिप्तः । संसृष्टश्चैवं व्यञ्जनादिना लिप्तो बोद्धव्यो हस्त इति । विधिं पुनरत्रोर्ध्वं स्वयमेव वक्ष्यतीति ॥ ३४ ॥
( टीका . ) तथा गेरुप्रति सूत्रम् । गैरिको धातुः । वर्णिका पीता मृत्तिका । श्वेतिका शुक्तमृत्तिका । सौराष्ट्रका तुवरिका । पिष्टमामत कुल क्षोदः । कुकुसाः प्रतीताः । कृतेनेति एनिः कृतेन । हस्तेनेति गम्यते । तथोत्कृष्ट इत्युत्कृष्टशब्देन का लिङ्गालाबुत्रपुषफला
३५
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org