________________
दशवैकालिके चतुर्थाध्ययनम् ।
२२७
संयमासंयमखरूपं श्रावकोपयोगि जानाति श्रुत्वा नाश्रुत्वा । यतश्चैवमत एवं विज्ञाय बेकं निपुणं हितं कालोचितं तत्समाचरेत्कुर्यादित्यर्थः ॥ ११ ॥
जो जीवे विनयाणेइ, अजीवे विनयाइ ॥ जीवाजीवे प्रयाणंतो, कद सो नादी संयमं ॥ १२ ॥
( अवचूरिः ) उक्तमेव स्पष्टयन्नाह । यो जीवान् पृथिवीकायिका दिनेद जिन्नान्न जानाति । श्रजीवान्संयमोपघातिनो हिरण्यादीन्न जानाति । जीवाजीवानजानन् कमसौ ज्ञास्यति संयमम् ॥ १२ ॥
( अर्थ. ) हवे, सिद्धांतना ज्ञान वगर संयमनुं ज्ञान यतुं नथी, एम कहे बे. जो जीवे इति. ( जो के० ) यः एटले जे पुरुष ( जीवे वि के० ) जीवानपि एटले पृथ्वी कायादि जीवने ( न याणेइ के० ) न जानाति एटले जाणतो नथी. तथा ( अजीवे व ० ) जीवानपि एटले हिरण्य रूप्य प्रमुख अजीवने पण (न याएइ के० ) न जानाति एटले जाणतो नथी. ( सो के० ) सः एटले ते पुरुष ( जीवाजीवे के० ) जीवाजीवान् एटले जीवाजीव प्रत्ये ( श्रयाणंतो के० ) श्रजानन् एटले न जाणतो थको ( संयमं के० ) प्राणातिपात विरमणादिरूप सत्तर प्रकारना संयमने ( कद के० 50 ) कथं एटले केवी रीते ( नाहीइ के० ) ज्ञास्यति एटले जाणशे ॥ १२ ॥
( दीपिका. ) उक्तमेव स्पष्टी कुर्वन्नाह । यो जीवानपि पृथिवीकायादीन् न जानाति । जीवानपि संयमस्य उपघातिनो मणिस्वर्णादीन् न जानाति । एवं जीवाजीवान् श्रजानन् कथमसौ ज्ञास्यति संयमं तत्संबन्धिज्ञानस्य अजावात् ॥ १२ ॥
( टीका. ) उक्तमेवार्थं स्पष्टयन्नाह । जो जीवे इत्यादि । यो जीवानपि पृथिवी का यि - का दिनेद जिन्नान् न जानाति । अजीवानपि संयमोपघातिनो मद्य हिरण्यादीन्न जानाति । जीवाजीवानजानन्कथमसौ ज्ञास्यति संयमं तद्विषयं तद्विषयज्ञानादिति जावः ॥ १२ ॥ जो जीवे विविया, जीवे वि वियाइ ॥ जीवाजीवे वियातो, सो दु नाहीइ संयमं ॥ १३॥
( अवचूरिः) यदा जीवानजीवानपि विजानाति । तदा जीवानजीवांश्च विजानन्स खलु संयमं ज्ञास्यति ॥ १३ ॥
तद्विषयज्ञानादीति " इति पाठान्तरम् ।
१
46
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org
