________________
१६ राय धनपतसिंघ बहादुरका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीसमा.
1
. तस्या विशोधिः सावद्यपरिहारेणेतरखरूपकथनमित्यर्थः । तपः प्रधानः संयमस्तपः संयमस्तस्य गुणकारिकैवेयं वर्तते इति ॥ उक्तं च ॥ " से संजए समरकाए निरवद्याहार जे वि॥ धम्मकाय हिए सम्मं सुहजोगाए साहए” ॥ इत्यादि । गोचरप्रविष्टेन च सता खाचारं पृष्टेन तद्विदापि न महाजनसमदं तत्रैव विस्तरतः कथयितव्यः । श्रपि तु श्र लये गुरवो वा कथयन्तीति वक्तव्यमतस्तदर्थाधिकारवदेव षष्ठमध्ययनमिति । || आह च । rastrasaधिकार याचारकथा । सापि महती न कुल्लिका योग्या उचिता महाजनस्य विशिष्टपरिषद इत्यर्थः । वदयति च ॥ " गोरग्गपविद्वे उन निसिध क इ ॥ कहं च न पबंधिद्या चिद्विद्या व संजए" ॥ इत्यादि । श्रालयगतेनापि तेन गुरुणा वा वचनदोषगुणा जिज्ञेन निरवद्यवचसा कथयितव्यम् । इत्यतस्तदर्थाधिकारवदेव सप्तममध्ययनमिति । श्राह च । वयण विजत्तीत्यादि । वचनस्य विजक्तिर्वचन विनक्तिः । विजजनं विभक्तिः एवंभूतमनवद्य मितंभूतं च सावद्यमित्यर्थः । पुनः शब्दः शेषाध्ययनाश्रधिकारेज्यः अस्याधिकृतार्थाधिकारस्य विशेषणार्थ इति सप्तमेऽध्ययने अर्थाधिकार इति । उक्तं च ॥ “ सावद्यणवद्याणं, वयणाणं जो ण या विसेसं ॥ वोत्तुं पि तस्सन खमं, किमंग पुण देसणं काउं " इत्यादि । तच्च निरवद्यं वचः खाचारे प्रणिहितस्य जवति इत्यतस्तदर्थाधिकारवदेवाष्टममध्ययनमिति । श्राह च । प्रणिधानमष्टमेऽध्ययनेऽर्थाधिकारत्वेन जणितमुक्तम् । प्रणिधानं नाम विशिष्टश्वेतोधर्म इति । उक्तं च ॥ " पणिहाएर हियस्साहा निरवद्यंति जासियं ॥ सावद्यतु विनेयं मनह संवुडं " इत्यादि ॥ आचारप्रणिहितश्च यथोचित विनयसंपन्न एव जवतीत्यतस्तदर्थाधिकारवदेव नवममध्ययनमिति । श्राह च । नवमेोऽध्ययने विनयोऽर्थाधिकार इति । उक्तं च ॥ श्रायारपरिहामि, से सम्मं बढई बुहे ॥ णाणादीणं विणीए जे मोरका
वि ॥" इत्यादि ॥ एतेषु एव नवस्वध्ययनार्थेषु यो व्यवस्थितः स सम्यगू निकुरित्यनेन संबन्धेन सदिवध्ययनमिति । श्राह च । दशमेऽध्ययने समाप्तिं नीतमिदं साधु क्रियाजिधायकं शास्त्रम् । एतत्क्रियासमन्वित एव निदुर्भवत्यत श्राह एष निकुरिति गाथाचतुष्टयार्थः । स एवं गुणयुक्तोऽपि निक्षुः कदाचित् कर्मपरतन्त्रत्वात्कर्मणश्च बलवत्त्वात्सीदेत् । ततस्तस्य स्थिरीकरणं कर्तव्यमतस्तदर्थाधिकारवदेव चूडाइयमित्याह ॥ दो अप्रयणा चूलिय, विसीययंते थिरीकरण मेगं ॥ विइए विवित्तचरियासीयगुणाइरेगफला ॥ २४ ॥ व्याख्या ॥ द्वे अध्ययने । किम् । चूडा चूडेव चूडा तत्र प्रमादवशा द्विषीदति सति साधौ संयमे स्थिरीकरणमेकं प्रथमं स्थिरीकरण फलमित्यर्थः । तथा च तत्रावधानप्रेक्षिणः साधोः कुः प्रजीवित्वे नरकपातादयो दोषा वर्ण्यन्त इति । तथा च द्वितीयेऽध्ययने विविक्तचर्या वर्ण्यते । किंभूता सीदनगुणातिरेकफला ।
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org