________________
दशवैकालिके चतुर्थाध्ययनम् । व्रते रात्रिनोजनाहिरमणं सर्व हे जदन्त ! रात्रिनोजनं प्रत्याख्यामि। तद्यथा। श्रश्यत इति अशनमोदनादि १ पीयते तत्पानं सादापानादि र खाद्यत इति खायं ज-. म्बूकादि ३ वायं ताम्बूलादि । नैव स्वयं रात्रौ जुर्छ नैव अन्यैरात्रौ नोजयामि । रात्रौ जुञ्जानानपि अन्यान् नसमनुजानामि। इत्येतत् यावजीवमित्यादि पूर्ववत्॥६॥
(टीका.) उक्तं पञ्चमं महाव्रतम्। अधुना षष्ठं व्रतमाह । अहावर इत्यादि । अथापरस्मिन् षष्ठे व्रते रात्रिनोजनाहिरमणम् । सर्वं जदन्त रात्रिनोजनं प्रत्याख्यामीति पूर्ववत् । तद्यथा। अशनं वा पानं वा खाद्यं वा खाद्यं वा । अश्यत इत्यशनमोदनादि । पीयत इति पानं मृछीकापानादि । खाद्यं खजूरादि । खाद्यं ताम्बूलादि । णेव सयं लुंजेजा। नैव स्वयं रात्रौ नुर्छ। नैवान्यै रात्रौ नोजयामि । रात्रौ जुञ्जानानप्यन्यान्नैव समनुजानामि । इत्येतद्यावजीवमित्यादि च जावार्थमधिकृत्य पूर्ववत् । विशेषस्त्वयम् । रात्रिनोजनं चतुर्विधम् । तद्यथा अव्यतः देवतः कालतो जावतश्च । अव्यतस्त्वशनादौ । क्षेत्रतोऽर्धतृतीयेषु छीपसमुखेषु । कालतो राज्यादौ । नावतो रागषाच्यामिति । स्वरूपतोऽप्यस्य चातुर्विध्यम् । तद्यथा । रात्री गृह्णाति रात्रौ जुते, रात्रौ गृह्णाति दिवा जुते, दिवा गृह्णाति रात्रौ जुङ्क्ते, दिवा गृह्णाति दिवा नुते। संनिधिपरिजोगे ऽव्यादिचतुर्नङ्गी पुनरियम् । दव पामेगे राई मुंज णो नाव । नाव णामेगे णो दवठ । एगे दव वि नाव वि । एगे णो दवर्ड । णो नाव: । तब अणुग्गऐ सूरिए जग्गत्ति अबमिए वा अणबमिउत्ति अरत्तपुठस्स कारण रयणीए वा लुजाणस्स दव राश्नोधणं णो नाव: । रयणीए नुंजामित्ति मुछियस्स तदसंपत्तीए नाव णो दवः । एवं चेव संपत्तीए दव वि नाव वि । चजनंगो जण सुन्नो । एतच्च रात्रिनोजनं प्रथमचरमतीर्थकरयोः जुजडवक्रजडपुरुषापेक्षया मूलगुणत्वख्यापनार्थं महाव्रतोपरि पठितम् । मध्यमतीर्थकरतीर्थेषु पुनः ऋजुप्रज्ञपुरुषापेक्ष्योत्तरगुणवर्ग इति ॥६॥
च्चेयाई पंचमहत्वयाइं राश्नोयणवेरमणबहाई
अत्तदियघ्यिाए जवसंपत्तिा णं विदरामि ॥ (अवचूरिः) एतच्च रात्रिनोजनविरमणं प्रथमचरमाईतोःशजुजमवक्रजमपुरुषापेदमूलगुणत्वख्यापनार्थम् पञ्चमहाव्रतोपरि पठितम् । मध्यमाईत्तीर्थेषु पुनः जुप्रज्ञपुरुषापेक्ष्योत्तरगुण इति । समस्तव्रतान्युपगमख्यापनायाह । इत्येतान्यनन्तरोदितानि पञ्च महाव्रतानि रात्रिनोजनविरमणषष्ठानि । किमित्याह । आत्महितायात्महितो मोक्षस्तदर्थम् । अनेनान्यार्थम् तत्त्वतो व्रताजावमाह । तदजिलाषानुमि.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org