Page Text
________________
१७ राम धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस-(५३)-मा. तिर्यग्योनयः, एटले सर्व तिर्यंच योनिना गाय प्रमुख जीव, ( सत्वे नेरश्या के०) सर्वे नारकाः एटले रत्नप्रनादि नरकनूमिने विषे अवतरेला ते सर्व नारकी जीव, (सवे मणुया के ) सर्वे मनुजाः एटले कर्मनूमि आदिकने विष उत्पन्न थयेला सर्व मनुष्य ( सवे देवा के०) सर्वे देवाः एटले जवनपति आदिक सर्व देव, (सवे पाणा के०) सर्वे प्राणाः एटले पूर्वे कह्या ए सर्व प्राणी (परमाहम्मिया के०) परमधर्माणः एटले परम सुखना अजिलाषी एवा . ( एसो के०) एषः एटले श्रा (ख० के०) निश्चें (बहो के०) षष्ठः एटले हो (जीवनिका के०) जीवनिकायः एटले जीवनो समुदाय (तसका त्ति के०) त्रसकाय इति एटले त्रसकाय एम ( पवुच्चर के) प्रोच्यते एटले कहेवाय बे.॥
(दीपिका.) इदानीं त्रसाधिकारमाह । सेशब्दः अथशब्दार्थः । अथ ये पुनरमी बालादीनामपि प्रसिझा अनेके हीन्जियादिनेदेन बहव एकैकस्यां जातौ त्रसाः प्राणिनः। वसन्तीति त्रसाः प्राणा उल्लासादयो येषां ते प्राणिनः। ते के इत्याह । एष खलु षष्ठो जीवनिकायस्त्रसकाय इति प्रोच्यत इति योगः । तत्राएमाजाता अएमजाः पक्षिगृहकोकिलादयः । पोतादिवजायन्त इति पोतजाः। ते च हस्तिवदगुलीचर्मजलौकादयः । जरायुनिवेष्टिता जायन्त इति जरायुजाः । गोमहिष्यजाविकमनुष्यादयः । रसाङाता रसजा थारनालदधितेमनादिषु प्रायः कृम्यादयोऽतिसूक्ष्मा जवन्ति । संस्वेदाजाता इति संस्वेदजा मत्कुणयुकादयः । संमूर्चनाजाताः संमूबिमाः शलन्नपिपीलिकामदिकाशालूकादयः। उदन्नेदाजान्म येषां ते उन्नेदजाः पतङ्गखञ्जरीटपारिप्लवादयः । उपपाताजाता उपपातजा उपपाते वा नवा औपपातिका देवा नारकाश्च । एतेषामेव लक्षणमाह । येषां केषां चित् सामान्येनैव प्राणिनां जीवानामनिक्रान्तं नवतीति शेषः । अनिक्रमणमनिक्रान्तं प्रज्ञापकं प्रत्यनिमुखं क्रमणमित्यर्थः । एवं प्रतिक्रान्तं प्रज्ञापकात् प्रतीपं क्रमणमिति नावः। संकुचनं संकुचितं गात्रसंकोचकरणम् । प्रसारणं गात्र विततकरणम् । रवणं रुतं शब्दकरणम् । ब्रमणं ब्रान्तमितस्ततश्च गमनं, त्रसनं त्रस्तं कुःखोजनम् , पलायितं कुतश्चिन्नाशनं, तथा आगतेः कुतश्चित्कचिजतेश्च कुतश्चित्वचिदेव विनाया इति विज्ञातारः । ननु अनिकान्तप्रतिक्रान्तान्यामागतिगत्योर्न कश्चिनेदः । तदा किमर्थं नेदेनानिधानमुच्यते । विज्ञान विशेषज्ञापनार्थम् । किमुक्तं नवति । य एवं विजानन्ति यथा वयमनिक्रमामः प्रतिक्रमामो वा त एवात्र त्रसाः । नतु वृर्ति प्रत्यनिक्रमणवन्तोऽपि वह्यादय इति । ननु एवमपि हीन्जियादीनां त्रसत्वप्रसंगः । अनि.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003659 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Darbarilal Nyayatirth |
| Publisher | Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 728 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 29 MB |