________________
राय धनपतसिंघ बादाउरका जैनागमसंग्रह नाग उसरा. १ चनस्य ज्ञानरूपत्वादिति । अपिच तेऽज्ञानवादिनथात्मनोपि पर प्रधानमझानवाद मिति शासितुमुपदेष्टुं नालं न समर्थास्तेषामज्ञानपदसमाश्रयणेनाऽझत्वादिति कुतः पुनस्ते स्वयमझाः संतोऽन्येषां शिष्यत्वेनोपगतानामझानवादमुपदेष्टुमलं समर्थानवेयु रिति । यदप्युक्तं बिन्नमूलत्वात् म्लेबानुनाषणवत्सर्वमुपदेशादिकं तदप्ययुक्तं । यतोऽ नुनाषणमपि न ज्ञानमृते कर्तुं शक्यते । तथा । यदप्युक्तं परचेतोवृत्तीनां कुरन्वयवाद ज्ञानमेव श्रेयति तदप्यसत् । यतोनवतैवाझानमेव श्रेयश्त्येवं परोपदेशदानान्यु द्यतेन परचेतोवृत्तिज्ञानस्यान्युपगमः कृतइति । तथाऽन्यैरप्यधायि । थाकारैरिंगितैर्गत्या चेष्टया नाषितेन च ॥ नेत्रवत्रविकारैश्च, गृह्यतेंतर्गतं मनः ॥ १७॥ तदेवं ते तपस्विनोऽ ज्ञानिनथात्मनः परेषां च शासने कर्तव्ये यथा न समर्थास्तथा दृष्टांतारेण दर्शयितुमा ह । (वणेइत्यादि) वनेऽटव्यां यथा कश्चिन्मूढो जंतुः प्राणोदिप रिलेदं कर्तुमसमर्थः स एवंनतोयदा परं मूढमेव नेतारमनुगमति तदा वावप्यकोविदौ सम्यक्झानाऽनिपुणौ संतो तीव्रमसह्य स्रोतोगहनं शोकं वा नियनतोनिश्चयेन गतः प्राप्नुतोऽज्ञानात त्वात् । एवं तेप्यज्ञानवादिनयात्मीयं मार्ग शोननत्वेन निर्धारयंतः परकीयं वा शोजन त्वेन जानानाः स्वयं मूढाः संतः परानपि मोहर्यतीति ॥ १७ ॥ अस्मिन्नेवार्थे दृष्टांतांत रमाह । (अंधोअंधमित्यादि।) यथा अंधः स्वयमपरमंधं पंथानं नयन दूरमध्वानं वि वदितादध्वनः परतरं गति तथोत्पथमापद्यते जंतुरंधः । अथवा परं पंथानमनुगडे न्न विवदितमेवाध्वानमनुयायादिति ॥१॥ एवं दृष्टांतं प्रसाध्य दाष्टी तिकमर्थ दर्शयितुमा ह । (एवमेगेनियायहित्ति ।) एवमिति पूर्वोक्तोर्थोपप्रदर्शने। एवं नावमूढोनावांधाश्चैके भाजीविकादयः (नियायहिति)। नयोमोदः सर्मोवा तदर्थिनस्ते किल वयं सहारा धकाश्त्येवं संधाय प्रव्रज्यायामुद्यताः संतः पृथिव्यंबुवनस्पत्यादिकायोपमर्दैन पचनपा चनादिक्रियासु प्रवृत्ताः संतस्तत्तत्स्वयमनुतिष्ठन्त्यन्येषां चोपदिशंति येनाऽनिप्रेतायामो दावाप्तेश्यति । अथवा तावन्मोदानावस्तमेवं प्रवर्तमानाथधर्म पापमापद्येरन् । सं जावनायामुत्पन्नेन लिट्प्रत्ययेनैतदर्शयति । एतदपरं तेषामनर्यातरं संनाव्यते । यात विवदितार्थानावतया विपरीतार्थावाप्तेः पापोपादानमिति । अपिच तएवमसदनुष्ठायि नयाजीविकादयोगोशालकमतानुसारिणोऽज्ञानवादप्रवृत्ताः सर्वैः प्रकारैजुः प्रगुणो विवक्षितमोगमनंप्रत्यकुटिलः सर्वर्जुसंयमः सर्मोवा तं सर्वर्जुकं ते न व्रजेयुर्न प्रा नयुरित्युक्तं नवति । यदि वा सर्वर्जुकं सत्यं तत्तेऽज्ञानांधाज्ञानाऽपलापिनोन वदेयुरि ति । एते चाज्ञानिकाः सप्तषष्टिनेदानवंति । तेच नेदायमुनोपायेन प्रदर्शनीयाः। तद्यथा। जीवादयोनव पदार्थाः । सत्, असत्, सदसत्, अवक्तव्यः, सदवक्तव्यः, असदवक्तव्यः, सदसदवक्तव्यश्त्येतैः सप्तनिः प्रकारैर्विज्ञातुं न शक्यंते नच विज्ञातैः प्रयोजनमस्ति । ना
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org