________________
राय धनपतसिंघ बादाउरका जैनागम संग्रह नाग उसरा. १ सिदिगमनयोग्याजव्यास्ततश्चोजिन्ननव्यं जगत्स्यादिति शुष्कतर्कानिमानग्रहगृहीतां युक्तिं चानिदधति जीवसनावे सत्यप्यपूर्वोत्पादानावादनव्यस्य च सिदिगमनासंनवात्कालस्य वाऽनंत्यादनारतसिधिगमनसंनवेन तद्यथोपपत्तेरपूर्वायानावानव्योबेदश्त्येवं नो वदेत्त था सर्वेपि प्राणिनोजंतवोऽनीदृशाविसदृशाः सदा परस्परलहणाएव न कथंचित्तेषां सादृश्यमस्तीत्येवमप्येकांतेन नो वदेत् । यदिवा सर्वेषां नव्यानां सिदिसनावे विशिष्टाः सं सारेऽनीदृशाधनव्याएव नवेयुरित्येवं च नो वदेत् । युक्तिं चोत्तरत्र वक्ष्यति । तथा कर्मा स्मकोग्रंथोयेषां विद्यते ते ग्रंथिकाः सर्वेपि प्राणिनः कर्मग्रंथोपेताएव नविष्यतीत्येवम पि नो वदेत् । इदमुक्तं नवति । सर्वेपि प्राणिनः सेत्स्यंत्येव कर्मावृतावा सर्वे नविष्यंती त्येवमेकमपि पदमेकांतिकं नो वदेत् । यदिवा ग्रंथिकाइति ग्रंथिकसत्वानविष्यंतीति ग्रं थिनेदं कर्तुमसमर्थानविष्यतीत्येवं च नो वदेत्तथा शाश्वताइति शास्तारः सदा सर्वकालं स्थायिनस्तीर्थकरान नविष्यंति न समुत्सेस्यंति नोबेदं यास्यंतीत्येवं नो वदेदिति॥४॥ तदेवं दर्शनाचारनिषेधं वाङ्मात्रेण प्रदाऽधुना युक्तिं दर्शयितुकामयाह । (एएहिं इत्या दि) एतयोरनंतरोक्तयोईयोः स्थानयोः । तद्यथा । शास्तारः क्षयं यास्यंतीति शाश्वतावा नविष्यतीति । यदिवा सर्वे शास्तारस्तदर्शनप्रतिपन्नावा सेत्स्यंति शाश्वतावा नविष्यं ति । यदिवा सर्वे प्राणिनोह्यनीदृशाः विसशासदृशावा तथा ग्रंथिकसत्वास्तहितावा न विष्यतीत्येवमनयोः स्थानयोर्व्यवहरणं व्यवहारस्तदा स्तित्वे युक्तेरनावान्न विद्यते । तथा हि । यत्तावउक्तं सर्वेशास्तारः क्यं यास्यंतीत्येतदयुक्तं । दयनिबंधनस्य कर्मणोनावारिस दानां दयाजावोन नवस्थकेवव्यपेक्ष्येदमनिधीयते तदप्यनुपपन्नं यतोनाद्यनंतानां केवलि ना सनावात्प्रवाहापेक्ष्या तदनावानावः। यदप्युक्तमपूर्वायाजावे सिदिगमनसमावेन च व्ययसनावानव्यशून्यं जगत् स्वादित्येतदपि सिमांतपरमार्थावे दिनो वचनं । यतोनव्यरा शेराक्षांते नविष्यत्कालस्यवानंत्यमुक्तं तञ्चैवमुपपद्यते । यदि दयोन नवति सतिच तस्मि नात्यंतं न स्यान्नापि चावश्यं सर्वस्यापि नव्यस्य सिधिगमनेन जाव्यमित्यानंत्यानव्यान तत् सामग्चनावाद्योग्यदलिकप्रतिमावत्तदनुपपत्तिरिति । तथा नापि शाश्वताएव नवस्थ केवलिनां शास्तृणां सिधिगमनसनावात्प्रवाहापेक्ष्या शाश्वतत्वमेवातः कथंचिवाश्वताः कथंचिदशाश्वताइति।तथा सर्वेपि प्राणिनोविचित्रकर्मसमावान्नानागतिजातिशरीरांगोपांगा दिसमन्वितत्वादनीहशा विसदृशास्तथोपयोगासंख्येयप्रदेशत्वामूर्तत्वादिनिर्धमः कथंचित्स दृशास्तथोनसितसवीर्यतया केचिनिन्नग्रंथयोपरेच तथा विधपरिणामानावादग्रंथिकसत्वा एव नवंतीत्येवं व्यवस्थितेनैंकाते नैकांतपदोनवतीति प्रतिषित्धस्तदेवमेतयोरेव दयोः स्थानयोरुक्तनीत्या नानाचारं विजानीयादिति स्थित थपिचागमेधनंतानंतास्वप्युत्सर्पि एयवसर्पिणीषु नव्यानामनंतनागएव सितम्यतीत्ययमर्थः प्रतिपाद्यते ।यदा चैवंनूतं तदानं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org