________________
राय धनपतसिंघ बाहाउरका जैनागम संग्रह नाग उसरा. ५५ ३ एक पुरुष बजीव निकायें करीने कार्य पोतें करे, बीजा पासे करावे, ते पुरुष बजीव निकायने विषे अविरति असंयति केहेवाय. ए बालावानो बीजो अर्थ पूर्वना बालावा मां लखाइ गयो, माटें थांही लख्यो नथी. ए रीतें जे प्राणी प्राणातिपातथी मामीने यावत् मिथ्यात्व दर्शन शल्य पर्यंत अढारे पापस्थानकने विषे असंयति थविरति तथा पञ्चरकाणे करीने जेणे पापकर्म हण्यां नथी एम अविरतिने नावें होय, तेने स्वप्नां तरें अणदीतु पण पापकर्म बंधाय, लागे. एम निश्चे श्री नगवंतें कह्यु, एटले सझीयानो दृष्टांत कह्यो ॥ ७ ॥
॥ दीपिका-एवं सति न सर्व विषयं प्रत्याख्यानं युज्यते । ये जीवाहिंसा दिविषयप्राप्ताः स्युस्तेषामेव प्रत्याख्यानं क्रियते इति परेणोक्ते प्राचार्यवाह । (तबखल्वित्यादि ) यद्य पि सर्वजीवेषु हिंसापरिणामोनोत्पद्यते तथाप्यविरतिसन्नावात्तविषयः कर्मबंधोनव त्येव । अत्र दृष्टांत यमाह । संझिदृष्टांतोऽसंझिदृष्टांतश्च । कोयं संझिदृष्टांतः?। ये इमे सं झिपंचेंझ्यिास्तेषां मध्ये कश्चिदेकः षड्जीवनिकायान् प्रतीत्याश्रित्य एवं प्रतिज्ञा कुर्यात् । अहं पृथिवीकायेनैव एकेन कृत्यं करोमि कारयामि । सच एवं कृतप्रतिइस्तेन तस्मात् त स्मिन् तंच करोति कारयतिच शेषकायेन्यो निवृत्तस्तस्य चैवंनूतोऽनिप्रायः । तद्यथा । थहं पृथिवीकायेन कृत्यं करोमि कारयामि एवं प्रतिज्ञायां कृतायां विशेषानिप्रायोन स्यात् यत् श्वेतेन कमेनवा पृथिवीकायेन कृत्यं करोमि कारयामिच स तस्मात्प्टथिवीकायादनित तोऽप्रतिहतप्रत्याख्यातपापकर्मा नवति । एवमप्तेजोवायुवनस्पतिष्वपि वाच्यं । य था कश्चिदपकायादनिवृत्तः कश्चित्तेजस्कायादिति । शेषकायैस्तु व्यापारं करोति कश्चित् ष ट्स्वपि जीवनिकायेषु अनिवृत्तोऽसंयतत्वात्तैः कार्य करोति कारयति न पुनस्तविशेषप्रति झा एवं मृषावादेऽपि वाच्यं । यथा इदं मया वक्तव्यमनृतं इदं न वक्तव्यं सच तस्मान्मृषावा दादानिवृत्तत्वादसंयतः स्यात् तथा इदमदत्तं मया ग्राह्यं दंतु न ग्राह्यं । एवं मैथुनपरिय हेष्वपि वायं । तथा क्रोधमानमायालोजेष्वपि स्वयं विचार्य वाच्यं । तदेवमसौ हिंसादी न्यकुर्वन्नपि थविरतत्वात्तत्प्रत्ययिकं कर्म बध्नाति । ततोदेशकालस्वनावविप्रकृष्टेष्वपि जीवेषु अमित्रनूतोऽसौ स्यात् । यथा कश्चिद्यामघातादी प्रवृत्तः । यद्यपि तेन केचि नरान दृष्टास्तथापि तद्घातनिवृत्तेरनावाद्योग्यतया तद्घातकश्त्युच्यते । एवं अविरतेः कर्मबंधोझेयः ॥ ॥
॥ टीका-एवं व्यवस्विते न सर्व विषयं प्रत्याख्यानं युज्यते इत्येवं प्रतिपादिते परेण सत्याचार्यबाद । (तखलुनगवयाइत्यादि) यद्यपि सर्वेष्वपि देशकालस्वनावविध
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org