________________
राय धनपतसिंघ बादाउरका जैनागम संग्रह नाग उसरा. निश्रायें विकलेंडियने जावें उपजे. तेनां शरीर नाना प्राकारना वर्ण गंध रस अने स्प शे वाला जाणवां. एम यावत् तीर्थकरें का ॥ १७ ॥
॥ दोपिका-नक्ताः पंचेंडियामनुष्यास्तिर्यचश्च । अथ विकलेंशियानाद । अथापरमा ख्यातं । इहैके सत्वाः कर्मणा तत्रोत्पत्तिस्थाने उपक्रम्य आगत्य नानाविधत्रसस्थावराणां शरीरेषु सचित्तेषु अचित्तेषुवा (अणुसूयत्ताएत्ति) अन्यशरीराश्रिततया परनिश्रयाविवर्तते उत्पद्यतइत्यर्थः । तेच विकलेंख्यिाः सचित्तेषु मनुष्यादिशरीरेषु यूकालिदादिकत्वेन जायते नरनुज्यमानेषु मंचकादिषु धचित्तेषु मत्कुणत्वेनोत्पद्यते तथा नरशरीरेषु विकलेंशियश रीरेषु वा सचित्ताचितेषु ते जीवा (अणुसूयत्ताएत्ति) अनुस्यूतत्वेन परिनिश्रयाकम्यादित्वेन जायते । केचित्सचिनेनौ मूषिकादितया यत्र चाग्निस्तत्र वायुरिति ते वायूनवायपि ज्ञेयाः। टथिवीमाश्रित्य कुंथुपिपीलिकादयोवर्षादौ कष्मणा संस्वेदजाजायंते नदके पूतरकाडो नएकात्रमरिकादयः । वनस्पतिकाये पनकत्रमरादयः एवं ते जीवास्तानि स्वयोनिशरीरा णि आहारयंतीत्याख्यातं ॥ २७ ॥
॥ टीका-व्याख्याताः पंचेंडियामनुष्यास्तिर्यचश्च तेषां चाहारो धा। थानोगनिवर्ति ताऽनानोगनिवर्तितश्च । तत्रानानोगनिवर्तितः प्रतिदानाव्यनोगनिवर्तितस्तु यथास्वं तु
दनीयोदयनावीति । सांप्रतं विकलेंडियानुदिश्याह । (अहावर मित्यादि) अथानंतरमेतदा ख्यातमिहा स्मिन् संसारे एके केचन तथाविधकोदयवर्तिनः सत्वाः प्राणिनोनानाविधयो निकाः कर्मनिदानेन स्वरूतकर्मणोपादाननूतेन तत्रोत्पत्तिस्थाने उपक्रम्यागत्य नानाविधत्र सस्थावराणां शरीरेषु अचित्तेषु सचित्तेषुवा (अणुसुयत्ताएत्ति ) अपरशरीराश्रिततया प रनिश्रयाविवर्तते समुत्पद्यते इति यावत् ( तेच जीवा विकलेंझ्यिाः सचित्तेषु मनुष्यादिश रीरेषु यूकालिदा दिकत्वेनोत्पद्यते तथा तत्परिनुज्यमानेषु मंचकादिष्वचित्तेषु मत्कुणत्वेना विर्नवंति तथाऽचित्तीजूतेषु मनुष्यादिशरीरकेषु विकलेंयिशरीरेषुवा ते जीवाअनुस्यूतत्वे न पर निश्रयाकम्यादित्वेनोत्पद्यते । अपरेतु सचित्ते तेजःकायादौ मूषिकादित्वेनोत्पद्यं ते । यत्र चाग्निस्तत्र वायुरित्यतस्तनवायपि इष्टव्याः । तथा टथिवीमनुश्रित्य कुंथुपिपी लिकादयोवर्षादावष्मणा संस्वेदजाजायंते तथोदके पूतरकाडोनणकत्रमरिकालेदनकाद यः समुत्पद्यते तथा वनस्पतिकाये पनकत्रमरादयोजायते । तदेवं ते जीवास्तानि स्वयो निशरीराण्याहारयति इत्येवमाख्यातमिति ॥ २७ ॥
एवं उरूबसंनवत्ताए ॥२७॥ अर्थ-हवे पंचेंडियनां मल मूत्र मांहें उपजता एवा, जीव आश्री कहेजे. (एवंके०)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org