________________
१६
द्वितीये सूत्रकृतांगे द्वितीय श्रुतस्कंधे तृतीयाध्ययनं.
बेताली बधामली चमोतेर घालावा थया ॥ १९ ॥ ते जीव ते वनस्पतिने विषे उपना थका पृथ्वीयोनिक, उदकयोनिक. वृयोनिक अध्यारोहयोनिक, तृणयोनिक, बधियोनिक, हरितयोनिक, वृनो, अध्यारोहनो, तृणनो, उपधिनो, हरितनो, मूलनो, यावत् बीजनो, छानो, कानो, यावत् कुरवंदनो, नदकनो, व्यवगाहिनो, यावत् पुरकल बि एटले जे थकी पान निकलें तेनो, स्नेह खाहारे ते जीव पृथ्व्यादिकनां शरीर याहारीनें यावत् खाप गां सरखां रूप करे. इत्यादिक अर्थ पूर्ववत् जावो. ते जीव वृक्षयोनिक, अध्यारोह योनिक तृणयोनिक, यावत् पुस्कलवि योनिक, त्रसप्राणिनां शरीरना नाना प्रकारना वर्ण, गंध, रस, स्पर्शवाला होय. ते पोताना कर्मने वश जाणवा. यावत् एम श्री तीर्थकर गणधरादिकें कयुं. त्यां सुधीनो खानावो जाणवो. एटले वनस्पतिकायनुं स्वरूप कयुं,
पृथ्वीकायादिक चार जातिनां एकेंड्रियनां स्वरूप यागल कहेशे ॥ २० ॥
॥ दीपिका-थ प्रकांरांतरेण वनस्पत्यालापकत्रयमाह । ष्टथिवीयो निकैर्वृदैर्वृक्कयो नि के र्मूलादिनिरिति । एवं वृयो निकैरध्यारुहैः अध्यारुहयोनि कैरध्यारुहैः श्रध्यारुहयो निकै र्मूलादिनिरिति । एवमन्येष्वपि तृणादयोज्ञेयाः । एवमुदकयो निष्वपि वृक्षेषु योज्यं । १ एते व नस्पतिषूत्पन्नाजीवाः ष्टथिवीयो निकानां तथा उदकानां वृक्षाध्यारोहतृणौषधिहरितयोनि कानां वृक्षाणां यावत् स्नेहमाहारयंतीत्येतदाख्यातं । तत्र त्रसानां शरीरमाहारयंतीत्यंते शे यं । इति वनस्पतीनां स्वरूपमुक्तं । शेषाः ष्टथिवीकायादयश्चत्वारएकें दिया ये वदयं ते ॥ २० ॥
॥ टीका- सांप्रतमन्येन प्रकारेण वनस्पत्याश्रयमालापकत्रयं दर्शयितुमाह । तद्य था। पृथिवीयो निकैर्वृदै यो निकैर्वृदैस्तथा वृयो निकैर्मूलादिनिरिति । एवं वृक्कयो निकै रध्यारुदैस्तथाध्यारुहयो निकैर्मूलादिनिरिति । एवमन्येपि तृष्णादयोऽष्टव्याः । एवमुद क्यो निकेष्वपि वृदेषु योजनीयं ॥ १९ ॥ तदेवं पृथिवी योनिकवनस्पतेरुदकयो निकवनस्प तेश्व नेदानुपदर्थ्याऽधुना तदनुवादेनोपसंजिघृकुराढ़ । ( तेजीवाइत्यादि ) ते वनस्पति पूत्पन्नाजीवाः पृथिवीयोनिकानां तथोदकवृक्षाध्यारुहनृपौषधिहरितयोनिकानां वृक्षाणां यावत्स्नेहमाहारयतीत्येतदाख्यातमिति । तथा त्रसानां प्राणिनां शरीरमाहारयत्येतदवसा
इष्टव्यमिति । तदेवं वनस्पतिकायिकानां सुप्रतिपाद्यचैतन्यानां स्वरूपमनिहितं । शे पाः पृथ्वीकायादयश्चत्वार एकेंड्रिया उत्तरत्र प्रतिपादयिष्यंते ॥ २० ॥ अदावरं पुरस्कायं णाणाविदाएं मगुस्साएं तंजदा कम्मभूमगाणं च्प्रकम्म भूमगाणं अंतरदीवगाणं आरियाणं मिलुकयाणं तेसिंचणं अहावीएणं दावकासे इत्तीए पुरिस्सस्यं कम्मकडाए जोणिए एवणं मेदुणवत्ति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org