________________
३५२ तिीये सूत्रकृतांगे प्रथम श्रुतस्कंधे अष्टमाध्ययनं. हंचेयंपवुच्चई के ) केवीरीते ए प्रकर्षे करी वीर्य कहे. ॥ १ ॥ (कम्ममेगेपवेदेतिके ) एकतो अष्ट प्रकारे कर्म क्रिया अनुष्ठानरूप वीर्य कहेले (यकम्मवावि के० ) अथवा अकर्म एटले जीवनुं सहेज स्वरूप तेने पण एक वीर्य कहेले एम बे प्रकारे वीर्य कहे (सुवयाके०) अहोसुव्रतो ( एतेहिंदोहिनाणेहिं के ) एज बे स्थानके करी बल वीर्यना नेद जाणो एटले एक सकर्मक अने बीजो अकर्मकना नेदे करी बे प्रकारनो वीर्य जा वो (जेहिंदीसंतिमच्चिया के० ) जेने विषे व्यवस्थित सर्व मनुष्यो देखायले. ॥ २ ॥
॥ दीपिका-अथाष्टमं । पूर्व कुशीलसुशीलावुक्तौ तौच वीर्यतः स्यातामिति वीर्यमत्रो च्यते । (उहेति ) विधा दिप्रकारकमेतीर्य सुष्याख्यातं तीर्थकदादिनिः । इदं वीर्य दिनेदं प्रोच्यतइति । वीर्य जीवस्य शक्ति विशेषः। तत्र किंनु वीरस्य सुनटस्य वीरत्वं केन वा हेतुनाऽसौवीरश्त्युच्यते। तुशब्दोवितर्के ॥ १ ॥ किंतवीर्य किंवा वीरत्व मित्याह । (क म्मेति ) कर्म किया अनुष्ठानमित्येव वीर्य मिति प्रवेदयंति ॥ अथवाऽष्टप्रकारं कर्म कारणे कार्योपचारात् तदेव वीर्य मित्युच्यते। तथाहि । नावनिष्पन्नं कर्म नदयिकनावोपि कर्मोद यनिष्पन्नइति बालवीर्य १ वितीयजेदस्त्वयं।कर्मरहितोऽकर्मा वीर्यातरायदयजनितं जीव स्य सहज वाय। चशब्दाचारित्रमोहनीयोपशमदयोपशमजनितं हेसुव्रताएवंनतं पंडितवीय जानीत हान्यां धान्यां स्थानान्यां बालपंडितवीर्यान्यां व्यवस्थितं वीर्य मित्युच्यते।येन्यो ययोर्वा व्यवस्थितामांमनुष्याअपदिश्यते । तथाहि । अनेककार्येषूद्यमवंतं नरं वृक्षा वीर्यवानयमित्युच्यते तथा वीर्यातरायदयादनंतबलयुक्तोयं मर्त्य इत्यपदिश्यते ॥ २ ॥ __टीका-नुक्तं सप्तममध्ययनं सांप्रतमष्टममारन्यते ॥ अस्य चाऽयमनिसंबंधः । इहा नंतराध्ययने कुशीलास्तत्प्रतिपदन्ताः श्रीसुशीलाः प्रतिपादिताः।तेषांच कुशीलत्वं च संय, मवीर्यातरायोदयात्तत्दयोपशमाच नवतीत्यतोवीर्यप्रतिपादनायेदमुपदिश्यते तदने न संबंधेनाऽऽयातस्याऽस्याऽध्ययनस्य चत्वार्यनुयोग द्वाराणि उपक्रमादीनि वक्तव्यानि । तत्राऽप्युपक्रमांतर्गतोऽर्थाधिकारोऽयं ॥ (बालबालपंडितपंडितवीर्यजेदात्रिविधमपि वीर्य परिझाय पंडितवीर्ये यतितव्यमिति । नामनिष्पन्ने तु निदेपे वीर्याध्ययनवीर्य निदेपाय नियुक्तिकदाह । (विरिएबकंदवे, सचित्ताचित्तमीसगंचेव ॥ उपयचनप्पययपयं, एयंति विहंतिसञ्चित्तं ॥ १ ॥) (विरिएबक्कमित्यादि) वीर्ये नामस्थापनाव्यक्षेत्रकालनावनेदा त् षोढा निदेपः । तत्राऽपि नामस्थापने हुए व्यवीर्य विधा ।बागमतो नोयागमतश्च । आगमतोज्ञाता तत्र वाऽनुपयुक्तः । नोबागमतस्तु इशरीरजव्यशरीरव्यतिरिक्तसचित्ताचित्त मिश्रनेदात्रिधा वीर्य सचित्तमपि विपदचतुष्पापदनेदात् त्रिविधमेव । तत्र विपदानां अर्ह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org