________________
रायधनपतसिंघ बादाडुरका जैनागम संग्रह नाग सरा. १०१०
मक शिष्यः स्वस्य स्मृतये, परोपकृतये च ॥ सूत्रकृतांगस्यैतां हर्ष कुलोदी पिकामलिखत् ॥१०॥ काश्चित्प्रमाणयुक्ती, रप्रथयन्नात्र सुगमनाहेतोः ॥ ततएव नैव विहितो, जक्षण संधिस्तथा का पि ॥ ११ ॥ सूत्रासंगतमत्रा, वादि कथं चिन्मया यदज्ञतया ॥त बोधयंतु सुधियः, कृपया मात्सर्य मुसार्य ॥ १ ॥ ग्रंथ मितिरनुमिताऽत्र च, सप्तसहस्राणि किंचिदूनानि ॥ विबुधजनवाच्यमानो, ग्रंथोयं जगति जयतु चिरम् ॥ १३ ॥ ॥ इति श्रीसूत्रकृतांगदी पिकायाः प्रशस्तिः संपूर्णा ॥
1
॥ टीका - ततोसी गौतमस्वामी तं गृहीत्वा तीर्थकरांतिकं जगाम । नदकश्व जगवंतं वं दित्वा पंचयामिकधर्मग्रहणायोजितोनगवतापि तस्य सप्रतिक्रमणः पंचयामोधर्मोनुज्ञातः सच तं तथानूर्त धर्ममुपसंपद्य विहरतीति । इति परिसमात्यर्थे ब्रवीमीति सुधर्मस्वामी स्वशिष्यमिदमाह । तद्यथा सोहं ब्रवीमि येन मया जगवदंतिके श्रुतमिति गतोनुगमः । सांप्रतं नयास्ते चामी | नैगम, २संग्रह, ३ व्यवहार, ४ जुसूत्र, ५ शब्द, समनिरूढै, ६ वंनू ता, प्रख्याः सप्तैव । तेषां च मध्ये नैगमाद्याश्चत्वारोप्यर्थनयाः । यर्थमेव प्राधान्येन श दोपसर्जन मिति शब्दाद्यास्तु त्रयः शब्दनयाः शब्दप्राधान्येनार्थ मिष्ठंति । तत्र नैगमस्येदं स्वरूपं तद्यथा सामान्यविशेषात्मकस्य वस्तुनोनैकेन प्रकारेणावगमः परिछेदोनिगमस्तत्र नवोनैगमो महासामान्यायांतरालसामान्यविशेषाणां परिछेदकस्तत्र महासामान्यं सर्वप दार्थानुयायिनी सत्तायांतराजसामान्यं इव्यत्वजीवत्वाजीवत्वादिकं विशेषाः परमाण्वाद यस्त्वजतावा शुक्लादयोगुणास्तदेवं तत्रितयमप्यसाविवतीति निलयनप्रस्थकादिदृष्टांतैरनुयो गद्वारप्रसिद्वैस्तत्स्वरूपमवसेयमयं च नैगमः सामान्य विशेषात्मवस्तुसमाश्रयणेपि न सम्य दृष्टिदेनैव सामान्य विशेषयोराश्रयणात्तन्मताश्रितनैयायिकवैशेषिकवत् । तथा संग्र होप्येवं स्वरूपस्तद्यथा सम्यक् पदार्थानां सामान्याकारतया ग्रहणं सद्ग्रहस्तथा प्रच्यु तानुत्पन्न स्थिरैकस्वनावमेव सत्तारूपं वस्त्वसावन्युपगच्छति सत्तातोव्यतिरिक्तस्यावस्तुत्वं खरविषाणस्येव सच संग्रहः सामान्यविशेषात्मकस्य वस्तुनः सामान्यांशस्यैवाश्रयणा न्मिय्यादृष्टिस्तन्मताश्रित सांख्यवत् । व्यवहारनयस्य तु स्वरूपमिदं तद्यथा यथा लोकग्रा ह्यमेव वस्तु यथा च शुष्कतार्किकैः स्वानिप्रायकृतलक्षणानुगतं तथाभूतं वस्तु न भवत्येव नहि प्रतिलक्षणमर्थानामात्मनेोजवति किं तर्हि यथा यथा लोके न विशिष्टनूयिष्ठतया क्रियाकारि वस्तु व्यवहियते तथैव त ६ स्त्वित्याबालगोपालांगना दिप्रसि- इत्वा स्तुस्वरूप स्येत्ययमप्युत्पादव्ययधौव्ययुक्तस्य वस्तुनोनान्युपगमात् मिय्यादृष्टिस्तथा विधरच्या पुरुषव दिति । जुसूत्रमतं त्विदं जुप्रगुणं तत्वविनष्टानुत्पन्नतयातीतानागतचक्रपरित्यागेन व र्त्तमानकाल लक्षणनावि य इस्तु तत्सूत्रयति प्रतिपादयत्याश्रयतीति जुसूत्रस्तस्यैवार्थ कि याकारितया वस्तुत्वलक्षणयोगादित्ययमपि सामान्य विशेषोभयात्मकस्य वस्तुनः सामा
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org