________________
श्री तपगच्छ सोमप्रभसूरि धर्मघोषसूरिनी पाटे आवनार सोमप्रभसूरि हता. तेओ बहुश्रुत हता अने वादविवादमां निपुण हता. दलीलसर आगळ वधी प्रतिपक्षीने महात करीने चितोडमां तेमणे ब्राह्मणोनी सभामा विजय मेळव्या हतो. गुरुमी जेम ते पण प्रबळ मंत्रशास्त्री अने अपूर्व साहित्य शास्त्री हता. तेमांय जैन आगमोना तेओ ऊंडा अभ्यासी हता. भीमपल्लीनो भविष्यमा थनारो भंग पोताना ज्ञानबळे तेमणे आगळथी कह्यो हतो.
तेमणे सविस्त यतिजितकल्पसूत्र वगेरे प्रकरण रच्या छे अने अठ्ठावीश यमक स्तुति वगेरे रची छे. वळी सुक्तिमुक्तावली [ सिन्दूर प्रकर ] रच्यानो पण उल्लेख छे..
सोमप्रभसूरिना शिष्योमा विमलप्रभसूरि, परमानन्दसूरि, पद्मतिलकसूरि अगे सोमतिलकसूरि मुख्य हता पण आगळना त्रण सूरिना अकाळ अवसानथी सोमतिलकसूरि पाटे आव्या.
सोमतिलकसरि तेमणे त्रणसो सत्यासी गाथार्नु नव्य क्षेत्र समाससूत्र रच्यु छे. विचार सूत्र; सप्ततिश स्थानक अने पोताना गुरु सोमप्रभसूरि कृत अठ्यावीस यमक स्तुति पर वृति रची छे. वळी तेओ कवि हता आथी यत्राखिल० शुभभावानव० श्री मद्वीर स्तुव० कमलबन्धस्तव, शिवशिरसिम श्री नाभिसंभव० श्री शैवेय वगेरे घणां स्तवनो रच्या छे. पद्मतिलकसूरि, चंदशेखरसूरि, जयानंदसूरि अने देवसुंदरसूरि तेमना परिवारमा विद्वान शिष्यो हता.
___चंद्रशेखरमूरि तेमणे उषितभाजनकथा, यवराजर्षिकथा, श्रीमद-स्तंभनकहारबंधस्तवनानि वगेर रचेल छे.
जयानंदमूरि श्री स्थुलिभद्रचरित्र, देवाःप्रभोयं वगेरे घणा स्तवन रचेल छे.
चौदमी सदीमां मुसलमानोए गुजरातमा प्रवेशवं शरु करी दीधुं हतुं अने पंदरमी सदीनी शरुआतमां तो तेमणे पोतानी सत्ता जमावी दीधी हती. मुसलमानो आव्या ने तेमनु झनून साथे आव्यु. हिंदु राज पायमाल थयु. मंदिरो अने दहेरासरो भंगावा लाग्या. मूर्तिओ भोयरामां संतावा लागी. शिल्प अने स्थापत्यकळा संताई गई. जैन मंदिरो मस्जीदमा परिणमवा लाग्या. आवी अंधाधुंधीमां लुटाराओना त्रास वध्यो. सौ कोई पोतानी मालमिल्कत, पैसो टको अने जात संभाळवा लाग्या. ब्राह्मणो तो गभराई ज गया. सरस्वती देवी अप्रसन्न थई तेमनी पासेथी नासो गई. जैन मुनिओ पर पण आ अंधाधुंधीनी असर थई. परन्तु स्व० रणजीतरामे कयुं छे तेम आ अंधाधुंधीमां नासभाग करता
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org