________________
( ૮ )
ભાજપ્રબંધ ભાષાંતર.
કંટિ ૨૪, પરધધ ૨૫, કટતલ ૨૬, ચક ર૭, નાગપાશ ૨૮, અંકુશ ૨૯, લગુડ ૩૦, ભિદિપાળ ૩૧, હરવાર, શક્તિ ૩૩, લાકડ ૩૪, ષષ્ઠિ (સાઠી) કપ અને વહૂિતૈિલ ૩૬, આ છત્રીશ જાતિના શસ્ત્રોને શ્રમ કરવામાં–તે તે શસ્ત્રો વાપરવામાં તે પ્રવીણ થયો.
લિખિત ૧, પઠિત ૨, સંખ્યા ૩, ગીત ૪, નૃત્ય ૫, તાળ ૬, પટહુ ૭, મુરજ ૮, વીણા ૯, વંશ ૧૦ અને ભેરીની પરીક્ષા ૧૧, હાથી ૧૨ અને અધની શિક્ષા ૧૦, ધાતુવાદ ૧૪, દષ્ટિવાદ ૧પ, મંત્રવાદ ૧૬, પછી તથા પ.નો વિનાશ ( વેત વાળ ન આવવા દેવા) ૧૭, રત્ન ૧૮, નારી ૧૦ અને નરનાં લક્ષણોનું જ્ઞાન ર, છંદ ૨૧, તક રર, નીતિ ૨૩, તાવ ર૪, કવિતા ૨૫, જ્યોતિ ૨૬, શ્રતિ ૨૭, વૈદ્યક ૨૮, ભાષા ૨૯, ગ ૩૦, રસાયણ ૩૧, અંજન કર, લિપિ ૩૩, સ્વન ૩૪, ઇંદ્રજાળ ૩૫, કૃષિ ક૬, વાણિજ્ય ૩૭, રાજસેવા ૩૮, શકુન ૩૯, વાયુનું સ્તંભન ૮૦, અગ્નિનું સ્તંભન ૪૧, દૃષ્ટિક્ષેપ કર, મર્દન ૪૩, ઉર્વગતિ ૪૪, બંધ ૪પ, બ્રિમણ ૪૬, દ્વિઘટ ૪૭, પત્રછેદ ૪૮, મર્મભેદ ૪૯ ફળાકર્ષણ પ૦, અંબુવૃશિતા (જળવૃષ્ટિનું જ્ઞાન) ૫૧, લોકાચાર પર, કાનુકૂળતા પ૩, ફળભૂતનું પક, બનું પપ અને ધુરીનું બંધન પ૬, મુદ્રાનું પ૭, ગનું પ૮, દાંતનું પ૯, કાષ્ઠનું ૬૦ અને ચિત્રનું કરવું ૬૧, બાહુયુદ્ધ દર, દષ્ટિયુદ્ધ ૬૩, મુષ્ટિયુદ્ધ ૬૪, દંડયુદ્ધ ૬પ, ખયુદ્ધ ૬૬, વાગયુદ્ધ ૬૭, ગારૂડી વિદ્યા ૬૮, સપનું દમન ૬૯, ભૂતનું દમન ૭૦, અષ્ટાંગ યોગ ૭૧ અને નામાવળી ૭૨. આ રીતે બહોતેર કળામાં કુશળથ, ચેરશી વિજ્ઞાનમાં પંડિત થયે, અઢાર પ્રકારની લિપિ લખવામાં અને વાંચવામાં ચતુર થયો તથા છત્રીશ પ્રકારની ભાષાને વિશેષ પ્રકારે જાણનાર થયો. તેમજ શરીરમાં સાત રક્ત, છ ઉન્નત, પાંચ સૂક્ષ્મ, પાંચ દીર્ઘ, ત્રણ વિપુળ, ત્રણ લઘુ અને ત્રણ ગંભીર-આ રીતના બત્રીશ લક્ષણાવડે યુક્ત થયે; અને તે ભોજકુમાર નિરંતર છત્રીસ રાજકુળના કુમારે સાથે કીડા કરવા લાગ્યો.
એકદા કેઈ પુરૂષે મુંજરાજા પાસે આવીને ભેજકુમારની પ્રશંસા કરી, એટલે મુંજરાજે તેને રૂબરૂ બેલા. તેની રૂપસંપત્તિ અને કળાદિકને આતશય જોઈ રંજિત થયેલો મુંજરાજ વિચાર કરવા લાગ્યો કે કેટલાક પુત્રો ચંદનની જેમ ફળને સુગંધી કરનારા હેય છે, અને કેટલાક બાળકે વાળાની જેમ ફળનું મૂળ ઉછેદન કરના હેાય છે, માટે આ પુત્ર કેવો છે તેની વિશેષ તપાસ કરું. '
૧ આ લક્ષણોનું વર્ણન કલ્પસૂત્ર-સુખબોધિકામાં આપેલ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org