Page Text
________________
(૧૫૬)
ભોજપ્રબંધ ભાષાંતર. ભળી તથા તે પંડિતનું અનુપમ દારિદ્ર જોઈ એમનાથ પંડિતે પિતાનું મુખ શ્યામ કરી પોતાની દુષ્ટતાને લીધે રાજાને કહ્યું કે –“હે દેવ! આ પંડિત મહાકવિ છે, પરંતુ તેણે કદાપિ રાજસભા જોઈ નથી. કારણ કે તે દારિદ્યનો સમુદ્ર છે, તેની પાસે ફાટેલું કૌપીન ( લંગોટી ) પણ નથી.” તે સાંભળી રાજાએ વિચાર્યું કે આ મહાવિની કવિતા બદલ પુરતું દાન આપવામાં ઇંદ્ર પણ શક્તિમાન નથી, તેથી આને આજે મારે કાંઈ આપવું નહીં. પ્રાત:કાળે વિચારીને એવું દાન આપી શકે તેને અન્ય પાસે યાચનાજ કરવી ન પડે.” એમ વિચારી રાજાએ સોમનાથને કહ્યું કે –“જે એની કવિતા નિર્દોષ અને ઉંચા પ્રકારની છે તે તેમાં તેને ઘરહિતપણાથી શું નુકશાન છે ? ભિક્ષુકની કાખમાં શેરડીને સાંડે હોય તો તે શું રસ અહિત થઈ જાય છે??? એમ કહી સર્વને તાંબુલ આપી રાજા સભામાંથી ઉભે છે. પછી સર્વ કવિઓ બોલ્યા કે–“આજે આ વિ કવિની કવિતા સાંભળી સોમનાથ પંડિતે દુષ્ટતા કરી, તે સારું કર્યું નથી. કેમકે સજજન પણ બળ પુરૂષની જેમ અન્યના દેવ બાલી શકે છે, પરંતુ તેઓ કદી પણ બોલતા જ નથી. પોપટને કાગડાની જેવી તીક્ષ્ણ ચાંચ હોય છે તે પણ તે હાડકાં ફિડતો નથી.”
આ પ્રમાણે કહીને સર્વ વિદ્વાને સભામાંથી ઉઠયા. ત્યારપછી પેલા વિવિધ એક પદ્ય પત્રમાં લખી સામનાથ કવિને આપી તેને પ્રણામ કરીને જવાનો આરંભ કર્યો અને કહ્યું કે–આ સભામાં તમે જ ચિરકાળ વિલાસ કરો.”
સામનાથે તે પદ્ય વાંચ્યું, તેને અર્થ આ પ્રમાણે હતા–“પ્રચંડ વાયુથી ઉછાળેલા દાવાનળવડે આ વૃક્ષા દગ્ધ થયા છે, તેની ઉપર હે મેઘ ! તારે પાણી મૂકવું ન હોય તે ભલે ન મૂકો, પરંતુ હે નિર્દય ! શા માટે તેના ઉપર વિજ ( વીજળી) નાંખે છે ?” આ પ્રમાણેને તેના અર્થ જાણી સામનાથ પંડિતે પોતાની સ્ત્રી અને પહેરેલાં વિશ્વ સિવાય બાકીનું સમગ્ર ધન, સુવર્ણ, મણિ, વિશ્વ, અવો વિગેરે સર્વ સમૃદ્ધિ તે વિકવિને આપી દીધી. તે સર્વ લઈને વિશુકવિ ઘારાનગરીથી જ હતા. તેવામાં તેને ઉદ્યાનમાંથી પાછા આવતા રાજાએ લઈ વિચાર કર્યો કે–“આ કવિને મેં ભેજન પણ આપ્યું નથી, છતાં મારી રજા લીધા વિના જ આટલી બધી સમૃદ્ધિ લઇને પિતાના દિશા તરફ તે જાય છે એ શું ? માટે તેને પૂછું તે ખરો.? એમ વિચારી રાજાએ તેને પૂછયું કે –“હે વિવિ ! તમને આ સમૃદ્ધિ ક્યાંથી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003642 |
| Book Title | Bhojprabandh Bhashantar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharma Prasarak Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1924 |
| Total Pages | 230 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 11 MB |