________________
आठवां प्रकरण : सूत्र ३४२-३३५
कत्तिय सम्मे कत्तियादेवे कत्तियादासे कत्तियासे कत्तियारक्खिए । रोहिणीहि जाए रोहिणिए रोहिणिदिणे रोहिणिधम्मे रोहिणिसम्मे रोहिणिदेवे रोहिणि दासे रोहिणिसेणे रोहिणिरक्खिए । एवं सव्वनक्ले नामा भाणिया । एस्थ संग्रहणिगाहाज
१. कत्तिय २. रोहिण ३. मिगसिर ४. अद्दा य ५. पुणव्वसू य
६. पुस्से य । तत्तो व ७. अस्सिलेसा, ८. मघाओ ६,१०. दो फग्गुणीओ
य ॥१॥
११. त्यो १२. चित्ता १३. साती, १४. बिसाहा तह य होइ १५. अणुराहा। १६. जेट्ठा १७. मूलो १८. पुव्वासाढा तह १६. उत्तरा चेव ॥२॥ २०. अभिई २१. सवण २२. घणिट्टा २३. सतभिसया २४,२५. वो य होति भवया । २६. रेवति २७. अस्सिणि २८. भरण, एसा नवखत्तपरिवाडी ॥३॥ - से तं नक्खत्तनामे ॥
शर्मः कृत्तिकादेवः कृत्तिकादासः कृतिकासेनः कृतिकारक्षित रोहिणीसु जात: रोहिणीकः रोहिणीदत्तः रोहिणीधर्मः रोहिणीशर्म : रोहिणीदेव: रोहिणीदास: रोहिणीसेन रोहिणीरक्षित एवं सर्व नक्षत्रे नामानि भणितव्यानि ।
Jain Education International
अत्र संग्रहणीगाया:१. कृतिका २. रोहिणी ३. मृगशिर ४. आर्द्रा च ५. पुनर्वसू च ६. पुष्यश्च ।
ततश्च ७. अश्लेषा,
८. मघाः ९,१०. द्वे फल्गुन्यौ च ॥१॥
११. हस्त: १२. चित्रा १३. स्वातिः, १४. विशाखा तथा च भवति १५. अनुराधा । १६. ज्येष्ठा १७ मूलः १८ पूर्वाषाढा तथा १९. उत्तरा चैव ॥२॥ २०. अभिजित २१ व २२. निष्ठा २२. शतभिष २४, २५.
भवतः भाद्रपदे । २६. रेवती २७. अश्विनी
२८. भरणी,
एषा नक्षत्रपरिपाटी ॥३॥ -- तदेतद् नक्षत्रनाम ।
३४२. से किं तं देवयानामे ? देवयानामे : अग्गिदेवयाहिं जाएअग्गिए अग्गिदिष्णे अग्गिधम्मे अगिसम्मे अग्गिदेवे अग्गिदासे अग्गिसेणे अग्रिक्लिए एवं सम्यनक्खत्तदेवयानामा भाणियच्चा । एवं पि संग्रहणिगाहाओअत्र अपि संग्रहणीगाथा:१. अग्गि २ पयावइ ३. सोमे, १. अग्निः २. प्रजापति: ३. सोमः, ४. रु ५. अदिती ६. बहस्सई ४. यद्रः ५. अदिति: ६. बृहस्पति : ७. सप्पे । ७. सर्प: ८. पिति 8. भग १०. अज्जम ८. पिता ९. भगः १० अर्थमा ११ सविया, ११. १२. तट्ठा १३. वाऊ य १२. स्वष्टा १३. वायुश्च १४. ईदग्गी ।।१।।
: ।
१४. इन्द्राग्निः ।।१।
अथ किं तद् देवतानाम ? देवतानाम: अग्निदेवतासु जात:आग्निक: अग्निदत्तः अग्निधर्म : अग्निशर्मा : अग्निदेव: अग्निवास: अग्निसेन अग्निरक्षित एवं सर्वनक्षत्रदेवतानामानि भणितव्यानि ।
For Private & Personal Use Only
२०१ कृत्तिकाशमं, कृत्तिकादेव, कृत्तिकादास, कृत्तिकासेन और कृत्तिकारक्षित कहलाता है ।
रोहिणी नक्षत्र में उत्पन्न होने वाला रोहिणीक, रोहिणीदत्त, रोहिणीधर्म, रोहिणीशर्म, रोहिणीदेव, रोहिणीदास, रोहिणीसेन और रोहिणीरक्षित कहलाता है। इसी प्रकार सब नक्षत्रों के नामों का प्रतिपादन करना चाहिए।
यहां सग्रह गाथाएं हैं
१. कृत्तिका, २. रोहिणी, ३. हिरा, मृगशिरा, ४. आर्द्रा, ५ पुनर्वसू ६. पुष्य, ७ अश्लेषा, ८. मघा, ९. पूर्वाफाल्गुनी, १०. उत्तराफाल्गुनी, ११. हस्त, १२. चित्रा, १३. स्वाति,
१४. विशाखा, १५. अनुराधा, १६. ज्येष्ठा, १७. मूल १८ पूर्वाषाढ़ा १९. उत्तराषाढ़ा २०. अभिजित् २१. श्रवण, २२. धनिष्ठा, २२. २४. पूर्वभाद्र २५ उत्तरभाद्रपदा, २६. रेवती २७. अश्विनी, २८. भरणी ।
यह नक्षत्र की परिपाटी है। वह नक्षत्र नाम है।
३४२. वह देवता नाम क्या है ?
देवता नाम अग्नि देवता में उत्पन्न होने वाला आग्निक, अग्निदत्त, अग्निधर्म, अग्निशर्म, अग्निदेव, अग्निदास, अग्निसेन और अग्निरक्षित कहलाता है ।
इसी प्रकार सब नक्षत्र के देवों के नामों का प्रतिपादन करना चाहिए। यहां भी संग्रह गाथाएं हैं
१. अग्नि, २. प्रजापति, ३. सोम, ४. रुद्र,
५. अदिति, ६. बृहस्पति
स पितृ, ९. भग, १०. अयंमा, ११. सविता, १२. त्वष्टा, १३. वायु, १४. इन्द्राग्नि, १५. मित्र १६. इन्द्र, १७. निऋति, १८. अप् १९. विश्व, २०. ब्रह्मा २१. विष्णु, २२. वसु, २३. वरुण, २४. अज, २५. विवधि, २६.
,
www.jainelibrary.org