________________
तीसरा प्रकरण
मूल पाठ संस्कृत छाया
हिन्दी अनुवाद आवस्सयस्स अत्थाहिगार-अज्झयण-पदं आवश्यकस्य अर्थाधिकार- आवश्यक-अर्थाधिकार-अध्ययन-पद
अध्ययन-पदम्
७४. आवश्यक के ये अर्थाधिकार प्रज्ञप्त हैं, ७४. आवस्सयस्स णं इमे अत्थाहिगारा आवश्यकस्य इमे अर्थाधिकाराः जैसेभवति, तं जहा-- भवन्ति, तद्यथा
गाथा-- गाहागाथा
१. सावद्ययोगविरति २. उत्कीर्तन ३. गुणवान १.सावज्जजोगविरई, २. उक्कित्तण १.सावद्ययोगविरतिः २. उत्कीर्तनं
की प्रतिपत्ति ४. स्खलित की निन्दा ५. व्रण३. गुणवओ य पडिवत्ती।
३ गुणवतश्च प्रतिपत्तिः । चिकित्सा और ६. गुण धारणा। ४. खलियस्स निंदणा ५. वणतिगिच्छ ४ स्खलितस्य निन्दनं ५वणचिकित्सा
यह आवश्यक का समुदायार्थ संक्षेप में ६. गुणधारणा चेव ॥१॥
६ गुणधारणा चैव ॥१॥
बताया है । अब एक-एक अध्ययन का वर्णन आवस्सयस्स एसो, आवश्यकस्य एष,
करूंगा, जैसेपिडत्थो वण्णिओ समासेणं ।
पिण्डार्थः वणितः समासेन ।
१. सामायिक २. चतुर्विशस्तव ३. बन्दना एतो एक्केक्कं पुण, इतः एकैकं पुनः,
४. प्रतिक्रमण ५. कायोत्सर्ग ६. प्रत्याख्यान ।' . अज्झयणं कित्तइस्सामि ॥२॥
अध्ययन कीर्तयिष्यामि ॥२॥ तं जहा--१. सामाइयं २. चउ
तद्यथा-१ सामायिकम् २ वीसत्थओ ३. वंदणयं ४. पडिक्क
चतुर्विशस्तवः ३ वन्दनकम् ४ प्रतिमणं ५. काउस्सग्गो ६. पच्च
क्रमणम् ५ कायोत्सर्गः ६ प्रत्याख्याक्खाणं॥
नम्। अणुओगदार-पदं
अनुयोगद्वार-पदम्
अनुयोगद्वार-पद ७५. तत्थ पढमं अज्झयणं सामाइयं। तत्र प्रथमम् अध्ययनं सामायि- ७५. इनमें पहला अध्ययन सामायिक है। उसके ये
तस्स णं इमे चत्तारि अणुओगदारा कम् । तस्य इमानि चत्वारि अनुयोग- चार अनुयोगद्वार होते हैं, जैसे --१. उपक्रम भवंति, तं जहा–१. उवक्कमे २. द्वाराणि भवन्ति, तद्यथा- २. निक्षेप ३. अनुगम ४. नय। निक्खेवे ३. अणुगमे ४. नए। १ उपक्रमः २ निक्षेपः ३ अनुगमः
४ नयः।
उवक्कमाणुओगदार-पदं
उपक्रमानुयोगद्वार-पदम् उपक्रम-अनुयोगद्वार-पद ७६. से कि तं उवक्कमे ? उवक्कमे अथ कि स उपक्रमः ? उपक्रमः ७६. वह उपक्रम क्या है ? छविहे पण्णत्ते, तं जहा- षड्विधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा
उपक्रम के छह प्रकार प्रज्ञप्त हैं, जैसे१. नामोवक्कमे २. ठवणोवक्कमे १. नामोपक्रमः २. स्थापनोपक्रमः
१. नाम उपक्रम २. स्थापना उपक्रम ३. द्रव्य ३. दम्वोवक्कमे ४. खेतोवक्कमे ३. द्रव्योपक्रमः ४. क्षेत्रोपक्रमः ५. उपक्रम ४. क्षेत्र उपक्रम ५. काल उपक्रम ५. कालोवक्कमे ६. भावो- कालोपक्रमः ६. भावोपक्रमः।
६. भाव उपक्रम। वक्कमे ॥ ७७. से कि तं नामोवक्कमे ? नामोव- अथ कि स नामोपक्रमः ? नामोप- ७७. वह नाम उपक्रम क्या है ?
क्कमे-जस्स णं जीवस्स वा क्रमः-यस्य जीवस्य वा अजीवस्य वा ___नाम उपक्रम --जिस जीव या अजीव का, अजोवस्स वा जीवाण वा अजी- जीवानां वा अजीवानां वा तदुभयस्य जिन जीवों या अजीवों का, जिस जीववाण वा तदुभयस्स वा तदुभयाण वा तदुभयेषां वा उपक्रमः इति अजीव दोनों का, जिन जीवों और अजीवों
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org