________________
ढाल :४६३
तप पद
दूहा १. अथ तप नों अधिकार जे, वर जिन वचन विशेख ।
दोय प्रकारे तप कह्यो, बाह्य अभितर पेख ।। २. बाह्य शरीर प्रतै अपि, तापन थकीज ताम । बाह्य तप आख्यो प्रभु, ए गुणनिप्पन नाम ।।
१. दुविहे तवे पण्णत्ते, तं जहा–बाहिरए य, अभितरए य ।
(श. २०५५७) २. 'बाहिरिए य' त्ति बाह्य-बाह्यस्यापि शरीरस्य तापनात् मिथ्यादृष्टिभिरपि तपस्तयाऽभ्युपगमाच्च ।
(व. प ९२४) ३. 'अभितरिए य' त्ति आभ्यन्तरम् अभ्यन्तरस्यैव कार्मणाभिधानशरीरस्य प्रायस्तापनात्सम्यग्दृष्टिभिरेव प्रायस्तपस्तयाऽभ्युपगमाच्चेति ।
(वृ. प. ९२४)
३. अभितर तप कार्मण, शरीर तेहिज कर्म । तापन थकीज आखिय, अभितर तप पर्म ।।
वा०-अभितर कार्मण शरीर नै हीज बहुलपणं तापन थकी अभितर तप । आठ कर्म नै कार्मण शरीर कहिये । बाह्य तप के प्रकार ४. अथ स्यूं ते तप बाह्य वर, षटविध बाह्य उदार ?
अणसण भक्तादिक तजै, ऊणोदरिया सार ।। ५. ऊणो करिवो उदर नों, उणोदरिया नाम । __ व्युत्पत्ति मात्रज ए का, शब्द अर्थ अभिराम ।। ६. उपकरणादिक नों अपि, ऊणो करिवो जेह ।
ऊणोदरिका पिण तिका, कही अर्थ करि एह ।। ७. भिक्षाचरिका तृतीय तप, समवायांगे जान ।
वृत्तिसंक्षेप कह्यो अछ, भिक्षाचरिया स्थान ।।
४. से किं तं बाहिरए तवे ? बाहिरए तवे छविहे
पण्णत्ते, तं जहा- अणसणं ओमोदरिया, ५,६. 'ओमोयरिए' त्ति अवमस्य-ऊनस्योदरस्य करण
मवमोदरिका, व्युत्पत्तिमात्रमेतदितिकृत्वोपकरणादेरपि न्यूनताकरणं सोच्यते,
(वृ. प. ९२४)
७. भिक्खायरिया, छविहे बाहिरे तवोकम्मे पण्णत्ते, तं जहा- अणसणे
ओमोदरिया वित्तिसंखेवो" (समवाओ ६।३) ८. रसपरिच्चाओ, कायकिलेसो, पडिसंलोणता।
(श. २५१५५८)
८. रसपरित्यागज तुर्य तप, पंचम कायकिलेश ।
षष्टम प्रतिसंलीनता, ए षट बाह्य कहेस ।। अनशन ९.*अथ स्यूं ते अणसण अवधार? अणसण आख्यो दोय प्रकार।
इत्वर अल्प काल नों जेह, जावजीव यावतकथिकेह ।। १०. अथ स्यूं ते इत्वर सुविचार? अल्पकालीन अनेक प्रकार ।
चउथ भक्त ते इक उपवास, छठ भक्त ते बेलो जास ।।
११. अठम भक्त तेला नै कहिय, दशम भक्त ते चोलो लहिये ।
द्वादश भक्त पंचोलो पेख, चवदै भक्त ते षट दिन देख ।। १२. अर्द्धमास फुन मास प्रकाश, दोय मास त्रिण मास उजास । यावत षटमासिक तप चीन,
ए अणसण इत्वर अल्पकालीन ।।
९. से कि तं अणसणे ? अणसणे दुविहे पण्णत्ते, तं जहा
-इत्तरिए य आवकहिए य। (श. २५.५५९) १०. से किं तं इत्तरिए ? इत्तरिए अणेगविहे पण्णत्ते, तं
जहा-च उत्थे भत्ते, छठे भत्ते,
'इत्तरिए य' त्ति अल्पकालीनं (व. प. ९२४) ११. अट्ठमे भत्ते, दसमे भत्ते, दुवालसमे भत्ते, चोदसमे
भत्ते १२. अद्धमासिए भत्ते, मासिए भत्ते, दोमासिए भत्ते, तेमासिए भत्ते जाव छम्मासिए भत्ते : सेत्तं इत्तरिए।
(श. २५१५६०)
*लय : इण पुर कंबल कोय न लेसी
श०२५, उ०७, ढा. ४६३ २१३
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org