________________
७२. हे प्रभु ! शक्र सुरेंद्र ही, ल०, जि० ! स्यूं भवसिद्धिक इष्ट ।
के छ अभवसिद्धियो ल०, जि० ! समदृष्टि मिच्छदष्ट ? ७३. इम जिम मो० उद्देशके ल०, जि० ! तृतीय शतक धुर ताहि ।
सनतकुमार नी वारता ल०, जि० ! यावत अचरिम मांहि ।।
सोरठा ७४. पूर्वे शक स्वरूप, आख्यो ते ह कर्म थी।
कहिये हिव तद्रूप, कर्म स्वरूप प्रमाण करि ।।
चैतन्य-अचैतन्य कृत कर्म पद ७५. *जीव अहो भगवंत जी! ल०, जि० ! चैतन्य चेतना सोय। ___ तिण बांध्यां कर्म हुवै अछे ल०,
जि० ! के अचैतन्य कर्म कृत होय?
७२. सक्के णं भंते ! देविदे देवराया किं भवसिद्धीए ? ___अभवसिद्धीए ? सम्मदिट्ठीए ? मिच्छादिट्ठीए ? ७३. एवं जहा मोउद्देसए सणकुमारे जाव नो अचरिमे।
(श०१६।४०) 'मोउद्देसए' त्ति तृतीय शते प्रथमोद्देशके (३।७३) ।
(वृ० प० ७०१) ७४. अनन्तरं शक्रस्वरूपमुक्तं, तच्च कर्मतो भवतीति सम्बन्धेन कर्मस्वरूपप्ररूपणायाह
(वृ० प०७०१) ७५. जीवाणं भंते ! कि चेयकडा कम्मा कज्जति ? अचेय
कडा कम्मा कज्जंति ?
सोरठा
७६. 'चेयकडकम्म' त्ति चेत:-चैतन्यं जीवस्वरूपभूता
चेतनेत्यर्थः तेन कृतानि-बद्धानि चेतःकृतानि कर्माणि ।
(वृ०प०७०१) ७७. गोयमा! जीवाणं चेयकडा कम्मा कज्जति, नो
अचेयकडा कम्मा कज्जति । (श० १६१४१)
७६. चैतकडा चेतन्य, जीव स्वरूपज भूत है। __ चैतन्य तेह प्रपन्न, तिण कीधा बांध्या कर्म ।। ७७. *श्री जिन भाखै जीवड़ा ल०, जि० ! चैतन्य चेतना सोय । तिण कीधा कर्म हुवै अछै ल०,
गो० ! अचैतन्य कृत नहिं होय ।। ७८. किण अर्थे प्रभु ! इम कह्यो ल०, जि० ! जोव चैतन्य जोय ।
कीधा कर्म हवे अछे ल०, जि० ! अचैतन्य कृत नहिं होय? ७६. जिन भाखै जीवां तणे ल०, गो० ! आहाररूपपणे ताय ।
जेह पोग्गला उपचिता ल०, गो० ! संच्या ते कहिवाय ।।
८०. पछै बोंदिपणे संच्या पोग्गला, ल०,
गो० ! अव्यक्त अवयव शरीर । कहिये ते बोंदिपणे करी ल०, गो० ! संच्या पुद्गल भीड़ ।। ८.. पछै कलेवरपणे चिण्या ल०, गो० ! एह शरीर नां जाण ।
अवयव प्रगटपणे करी ल०, गो० ! पुद्गल संच्या पिछाण ।। ५२. तेणे-तेणे प्रकारे करी ल०, गो० ! आहारादिपणे करि सोय।
तेह पोग्गला परिणमै ल०, गो० ! ते जीव चैतन्यकृत जोय ।।
७८. से केणटठेणं भंते ! एवं वुच्च इ-जीवाणं चेयकडा
कम्मा कज्जति, नो अचेयकडा कम्मा कज्जति ? ७९. गोयमा ! जीवाणं आहारोवचिया पोग्गला, आहाररूपतयोपचिताः-सञ्चिता ये पुद्गलाः ।
(वृ०प०७०२) ८०. बोंदिचिया पोग्गला,
इह बोंदि:--अव्यक्तावयवं शरीरं ततो बोन्दितया चिता ये पुद्गलाः।
(वृ० १० ७०२) ८१. कलेवरचिया पोग्गला,
कडेवरतया चिता ये पुद्गलाः। (वृ० प० ७०२) ८२. तहा तहा णं ते पोग्गला परिणमंति,
तेन तेन प्रकारेण आहारादितयेत्यर्थः ते पुद्गलाः परिणमंति।
(वृ० प० ७०२) ८३. एवं च कर्मपुद्गला अपि जीवानामेव तथा तथा परिणमन्तीति कृत्वा चैतन्यकृतानि कर्माणि ।
(वृ० प० ७०२) ८४. नत्थि अचेयकडा कम्मा समणाउसो!
८३. कर्म पुद्गल पिण इह विधे ल०, गो० ! जीवां तणे इज होय ।
परिणमै ते ते प्रकार थी ल०, गो० ! चैतन्य कृत कर्म जोय। ८४. अचैतन्य कृत कर्म नहिं हुवै ल०,
गो० ! हे श्रमण ! आउखावंत । मृदु कोमल वचने करी ल०, गो०! शीष भणी पभणंत ।।
सोरठा ८५. जीव चेत कृत जान, चैतन्य कृत ए धुर अरथ।
तथा चेय चयमान, भाव अर्थ में य प्रत्यय ।। *लय : हिरणी जव चरै, ललना
८५. अथवा 'चेयकडा कम्मा कज्जति' ति चेयंचयनं चय इत्यर्थः भावे यप्रत्ययविधानात् ।
(वृ० प० ७०२)
श० १६, ०२, ढा० ३५० १९
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org