________________
ढाल : २३१
दूहा
१-३. गोयमादि ! समणे भगवं महावीरे भगवं गोयमं एवं वयासी—जण्णं गोयमा ! एवं खलु एयस्स सिवस्स रायरिसिस्स छठंछट्टैणं अणिक्खित्तेणं.' आयावेमाणस्स 'विन्भंगे नामं नाणे समुप्पन्ने, तं चेव सव्वं भाणियव्वं ।
१. इंद्रभूति इम पूछियां, तब बोलै जगनाथ ।
बहु जन मांहोमांही कहै, तिमज सर्व अवदात ।। २. छठ-छठ आतापन छतां, उपनो विभंग अज्ञान ।
सप्त द्वीप देखै अछ, सप्त उदधि पिण जान ।। ३. तिणसं ते जाण अछ, मुझ संपूरण ज्ञान ।
द्वीप समुद्र अधिका नहीं, लोक इतोज पिछान ।। ४. जाव भड निक्षेप करि, हथिणापुरे सिंघाड ।
तिमज द्विपोदधि सप्त थी, उपरंत विच्छेद धार ।। ५. तिण अवसर बहु जन तदा, शिव राजऋषि रै पास ।
ए अर्थ निसुणी करी, दिल में धारी तास ।। ६. तिमज सप्त-सप्त उपरत जे, द्वीपोदधि विच्छेद ।
इम जन भाख ते मिथ्या, ए जिन वचन संवेद ।। ७. हूं पिण गोयम ! इम कहूं, इम निश्चै करि ताय ।
जंबूद्वीपज आदि दे, द्वीप असंख कहाय ।। ८. लवण आदि दे समुद्र छ, ते सहु नो संस्थान । एक सरीखा वाटला, सर्व वृत्त पहिछान ।।
६. विधि अनेक विस्तार थी, दुगुण-दुगुण विस्तार ।
इम जिम जीवाभिगम में, आख्यो ए अधिकार ।।
४. जाव भंडनिक्खेवं करेइ, करेत्ता हत्थिणापुरे नगरे सिंघाडग एवं खलु अस्सि लोए सत्त दीवा सत्त
समुद्दा तेण परं वोच्छिन्ना दीवा य समुद्दा य । ५. तए णं तस्स सिवस्स रायरिसिस्स अंतिए एयमट्ठ
सोच्चा निसम्म ६. एवं खलु अस्सि लोए सत्त दीवा सत्त समुद्दा तेण परं
वोच्छिन्ना दीवा य समुद्दा य तण्णं मिच्छा। ७. अहं पुण गोयमा ! एवमाइक्खामि जाव परूवेमि-- ___ एवं खलु जंबुद्दीवादीया दीवा । ८. लवणादीया समुद्दा संठाणओ एगविहिविहाणा 'एगविहिविहाण' त्ति एकेन विधिना-प्रकारेण विधानं व्यवस्थानं येषां ते तथा सर्वेषां वृत्तत्वात्
(व०प० ५२०) ६. वित्थारओ अणेगविहिविहाणा एवं जहा जीवाभिगमे
(३६२५६) 'वित्थारओ अणेगविहिविहाण' त्ति द्विगुणद्विगुण
विस्तारत्वात्तेषामिति। (वृ० ५० ५२०) १०. जाव सयंभूरमणपज्जवसाणा अस्सि तिरियलोए असंखेज्जा दीवसमुद्दा पण्णत्ता समणाउसो !
(श० १११७७) वा०-एवं जहा जीवाभिगमे इत्यनेन यदिह सूचितं तदिदं
'दुगुणादुगुणं पडुप्पाएमाणा पवित्थरमाणा ओभासमाणवीइया' अवमासमानविचय:-शोभमानतरंगा:, समुद्रापेक्षमिदं विशेषणं, बहुप्पलकुमुदनलिणसुभगसोगंधियपुंडरीयमहापुंडरीयसयपत्तसहस्सपत्तसयसहस्सपत्तपफुल्ल केसरोववेया' बहूनामुत्पलादीनां प्रफुल्लानाविकसितानां यानि केशराणि तैरुपचिता:-संयुक्ता ये ते तथा, तत्रोत्पलानि-नीलोत्पलादीनि कुमुदानिचन्द्रबोध्यानि पुण्डरीकाणि—सितानि शेषपदानि तु रूढिगम्यानि 'पत्तेयं पत्तेयं पउमवरवेइयापरिक्खित्ता पत्तेयं पत्तेयं वणसंडपरिक्खित्त' त्ति ।
(वृ०प० ५२०,५२१) ११. अत्थि णं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे दव्वाइं-सवण्णाइ
पि अवण्णाई पि
१०. जाव स्वयंभूरमण दधि, तिरिछे लोके जान ।
असंख्यात द्वीपोदधि, हे श्रमण आयुष्मान !
वा०-एवं जहा जीवाभिगमे इम एणे वचने करी जे का ते इम---- दुगुणादुगुणं पडुप्पाएमाणा पवित्थरमाणा ओभासमाण-वीइया कहितां अवभासमान वीची ते शोभायमान तरंगां, समुद्र अपेक्षाय ए विशेषण । बहुउप्पलकुमुद नलिणसुभगसोगंधियपुंडरीयमहापुंडरीयसयपत्तंसहस्सपत्तसयसहस्सपत्तपफुल्लकेसरोववेया-घणां विकसित उत्पलादिक नां जे केशरा तिण करिके संयुक्त । जे तिहां उत्पल ते नीलोत्पलादिक, कुमुद ते चंद्रविकाशी, पुंडरीक ते धवला, वली शेष पद ते लोक रूढि थी जाणवा । पत्तेयं-पत्तेय पउमवरवेइया परिक्खित्ता पत्तेयंपत्तेयं वणसंडपरिक्खित्तत्ति ।
११. छै प्रभु ! जंबुद्वीप में, द्रव्य तिके पहिछाण । __ वर्णे करी सहीत पिण, वर्ण रहित पिण जाण? ४१० भगवती-जोड़
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org