________________
३७. इम काल अनंतो सोय, अंतर तेहनो ह नहीं । असंख काल इज होय, श्री जिनवचन प्रमाण थी" ॥
(ज० स०) ३८. "प्रभु ! शब्द-परिणत पुद्गल तणो, अंतर कितलु कहेज ?
जिन कहै समय इक जघन्य थी, उत्कृष्ट काल असंखेज ।।
३८. सद्दपरिणयस्स णं भंते ! पोग्गलस्स अंतरं कालो
केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! जहण्णेणं एगं समय,
उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं । (श० ५/१७६) ३६. असद्दपरिणयस्स णं भंते ! पोग्गलस्स अंतरं कालओ
केवच्चिरं होइ ? ४०. गोयमा ! जहण्णणं एगं समयं, उक्कोसेणं आवलियाए असंखेज्जइभागं ।
(श० ५/१८०) ४१. एयस्स णं भंते ! दवट्ठाणाउयस्स,
द्रव्यं-पुद्गलद्रव्यं तस्य स्थान-भेदः परमाणु द्विप्रदेशिकादि तस्यायुः-स्थितिः। (वृ० प० २३६)
३६. अशब्द-परिणत जे प्रभु ! पुद्गल नों पहिछाण ।
काल थकी अंतर कितुं ? हिव भाखै जगभाण ।। जघन्य थकी इक समय नों, हिवै उत्कृष्ट सुमाग ।
कहिये आवलिका तणो असंख्यातमों भाग ।। ४१. हे प्रभ! पुद्गल द्रव्य नों, स्थान-भेद ते विचित्त ।
परमाणु द्विप्रदेशादिदे, तेहनी स्थिति लहित । वा०--पुद्गल द्रव्य नो जे स्थान ते भेद, एतले परमाणु, द्विप्रदेशिक त्रिप्रदेशिक जाव अनंतप्रदेशिक खंध ए पुद्गल द्रव्य नां अनंता भेद छ। तेहनै पुद्गल द्रव्य नां स्थान कहीजै । तेह स्थान नो आयु ते स्थिति कहिये । एतले पुद्गल द्रव्य नां स्थानक नां आयु नै द्रव्यस्थानायु कहिये । ४२. क्षेत्र आकाश तणां जिक, स्थान भेद बहु ताय ।
पुद्गल क्षेत्र अवगाहिया, तेहनी स्थिती कहाय ।।
४०.
४२. खेत्तट्ठाणाउयस्स,
क्षेत्रस्य--आकाशस्य स्थानं-भेदः पुद्गलावगाहकृतस्तस्यायु:-स्थितिः ।
(वृ०प०२३६) ४३. ओगाहणट्ठाणाउयस्स,
४३. अवगाहन पुद्गल तणी, तास स्थान बहु जाण ।
विविध प्रकारे ते अछ, तेहनी स्थितो पिछाण ॥ ४४. भाव कृष्ण वर्णादि जे, स्थान भेद बहु जोय ।
अनेक प्रकार करी अछ, तास स्थिती अवलोय ।।
४४. भावट्ठाणाउयस्स
भावस्तु कालत्वादिः ।
(वृ० प० २३६)
४५. ननु क्षेत्रस्यावगाहनायाश्च को भेदः ?
(वृ० प० २३६) ४६,४७. क्षेत्रमवगाढमेव, अवगाहना तु विवक्षितक्षेत्रादन्यत्रापि पुद्गलानां तत्परिमाणावगाहित्वमिति ।
(वृ० प० २३६)
सोरठा ४५. क्षेत्र-स्थान-स्थिति मांय, वलि अवगाहन-स्थान में ।
कवण फेर कहिवाय? कहूं वृत्ति अवलोक नैं ।। ४६. जिता आकाश-प्रदेश, पुद्गल द्रव्य अवगाहिया ।
तेहिज प्रमाण कहेस, क्षेत्र आकाश प्रदेश नं ॥ ४७. वांछित क्षेत्र थी जोय, अन्य ठिकाणे पिण हवै।
अवगाहन अवलोय, पुद्गल द्रव्य तणी अछै ।। ४८. क्षेत्र आकाश प्रदेश, अवगाहन पुद्गल तणो ।
तिण कारण सुविशेष, जुदा क्षेत्र अवगाहना ॥ ४६. द्रव्य क्षेत्र अरु काल, बलि भाव ए चिहुँ तणां ।
स्थान तणी स्थिति न्हाल, अल्पबहुत्व तेहनी हिवै। ५०. *जिन कहै थोडा सर्व थो, क्षेत्र स्थान स्थिति जोय ।
क्षेत्र अरूपिपणे करी, पुद्गल रूपी होय ।। *लय : श्रेणिक घर आयां पछ रे
४६. कयरे कयरेहितो अप्पा वा ? बहुया वा ? तुल्ला
वा? विसेसाहिया वा? ५०,५१. गोयमा ! सव्वत्थोवे खेत्तट्ठाणाउए,
क्षेत्रस्यामूर्तत्वेन क्षेत्रेण सह पुद्गलानां विशिष्टबन्धप्रत्ययस्य स्नेहादेरभावान्नकत्र ते चिरं तिष्ठन्ति ।
(१०५०२३६)
श०५उ.७, हाल ६. ७५
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org