________________
उदीरिए उदीरवो, स्थिर नों प्रेरवो ताम। ते पिण चलवोइज, कहिय पर्याय नाम ।। वेइज्जमाण कंपमान, एज़ कंपने साध। व्येजन पिण कंपवो, तद्र प अपेक्षा उत्पाद ।।
१६४.
१६५.
१६३. 'उदीरिज्जमाणे उदीरिएत्ति' इहोदीरणं स्थिरस्य सतः प्रेरणं, तदपि चलनमेव ।
(वृ०प०१८) १६४. 'वेइज्जमाणे वेइएत्ति' व्येजमान कम्पमानं व्येजितं
कम्पितम्, 'एजूकम्पने' इति वचनात्, व्येजनमपि
तद्रूपापेक्षयोत्पाद एव। (वृ०-प०१८) १६५, १६६. 'पहिज्जमाणे पहीणे' त्ति 'प्रहीयमाणं' प्रभ्रश्यत्
परिपतदित्यर्थः 'प्रहीणं' प्रभ्रष्टं परिपतितमित्यर्थः, इहापि प्रहाणं चलनमेव, चलनादीनां चैकार्थत्वं सर्वेषां गत्यर्थत्वात्। 'उप्पन्नपक्खस्स'त्ति चलत्वादिना पर्यायेणोत्पन्नत्वलक्षणपक्षस्याभिधायकान्यतानीति।
(वृ०-प०१८) १६७-१६६. छेदभेददाहम रणनिर्जरणान्यकर्थािन्यपि
व्याख्येयानि, तद्व्याख्यानं च प्रतीत मेव, भिन्नार्थता पुनरेषामेवं--कुठारादिना लतादिविषयश्चछेदः, तोमरादिना शरीरादिविषयोभेदः, अग्निना दादिविषयो दाहः, मरणं तु प्राणत्यागः, निर्जरा तु अतिपुराणीभवनमिति ।
(वृ०-५० १६) १७०. 'विगयपक्खस्स' त्ति भिन्नार्थान्यपि सामान्यतो विना
शाभिधायकान्येतानीत्यर्थः। (वृ०-प०१६)
पहिज्जमाण ते, पडिवो तेह प्रहीण । ते पिण चल वोइज, एक अर्थ चिहुं लीण ।। गति अर्थ चिहुं नो, चलणपणां नो पर्याय । तिण करिक उप्पन्न- पक्ष लक्षण माहोमांय ।। छेद, भेद, दाह. मरण, निर्जरिवो ए पंच। अकर्म अर्थ पिण, भिन्न अर्थपणुं संच ।। कहाडादिक करिके, लतादि विषयच्छेद । बाणादिक करिक, शरीरादिक नो भेद ।। वलि अग्नि करीनै, दार्वादि दाह पिछाण । मरण प्राण - त्याग ते, निर्जर थाय पुराण ।। विगय - पक्ष ते, भिन्न अर्थ प्रत्यक्ष। सामान्य थकी ए, विगत विनाश तसं पक्ष ।। ए न्याय वृत्ति थी, आख्यो म्हे अधिकार । नव पद सूत्रे तो, छै संक्षेप उदार ।। वर नव पद वर्णन, तीजी ढाल रसाल । भिक्षु भारीमाल नृप, 'जय-जश' संपति न्हाल ।।
१६७. १६८.
१७०.
१७१.
१७२.
ढाल : ४ धुर बे प्रश्नोत्तर, मोक्ष चिताई जगीस । मोक्ष जीव भणीह, जीव दंडक चउबीस ।। तिहा नरकादिक नीं, स्थिति प्रमुख पहिछाण । वर प्रश्न मृउत्तर, सांभलजो सुविहाण ।।
१, २. इह आद्ये प्रश्नोत्तरसूत्रद्वये मोक्षतत्त्वं चिन्तितं, मोक्ष:
पुनर्जीवस्य, जीवाश्च नारकादयश्चतुर्विशतिविधाः... तत्र नारकांस्तावत् स्थित्यादिभिश्चिन्तयन्नाह
(वृ०-प०१६)
दूहा
३.
३, ४. नेरइयाणं भंते ! केवइयं कालं ठिती पण्णता? गोयमा ! जहण्णणं दस वाससहस्साई, उक्कोसेणं तेत्तीस सागरोवमाई ठिती पण्णत्ता। (श० १११३)
हे भदंत ! पूज्य ! नरक नीं, किता काल नी ताम। स्थिति समुचय सात तणी? पूछे गौतम स्वाम ।। वीर कहै सुण गोयमा! दश सहस वर्ष जघन । स्थिति सागर तेतीस नी, उत्कृष्टपणे कथन ।। हे भदंत! जीव नरक ना, किता काल सं जान। आण-प्राण लेवै अछ, उसास-निश्वास मान ? ।।
५. नेरइया णं भंते ! केवइकालस्स आणमंति वा? पाण
मंति वा ? ऊससंति वा ? णीससंति वा? (श० १११४)
श०१, उ०१, ढा०३,४ ५५
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org