________________
२३६
तृतीय अध्ययन : आहार-परिज्ञा
अरविदत्ताए तामरसत्ताए भिसभिसमुणाल-पुक्खलत्ताए पुक्खलच्छिभग त्ताए विउति । ते जीवा तेसि णाणाविहजोणियाणं उदगाणं सिणेहमाहारंति, ते जीवा आहारेंति पुढवीसरीरं जाव संतं अवरेऽवि य णं तेसि उदगजोणियाणं उदगाणं जाव पुक्खलच्छिभगाणं सरीरा णाणावण्णा जावमक्खायं । एगो चेव आलावगो || सू० ५४ ॥
संस्कृत छाया
अथाऽपरं पुराऽऽख्यातम् - इहैकतये सत्त्वाः पृथिवीयोनिकाः पृथिवीसम्भवाः यावत् कर्मनिदानेन तत्र व्युत्क्रमाः नानाविधयोनिकासु पृथिवीषु आर्यतया, वायतया, कायतया, कूहणतया कन्दुकतया उपनिहिकतया निर्वे - हणिकतया सच्छ्त्रतया छत्रकतया वासानिकतया क्रूरतया विवर्तन्ते । ते
वास्तासां नानाविधयोनिकानां पृथिवीनां स्नेहमाहारयन्ति तेऽपि जीवाः आहारयन्ति पृथिवीशरीरं यावत् । अपराण्यपि च तेषां पृथिवीयोनिकानामार्याणां यावत् कूराणं शरीराणि नानावर्णानि यावदाख्यातानि एकश्चैवालापकः शेषास्त्रयो न सन्ति ।
अथाऽपरं पुराऽऽख्यातम् - - इहैकतये सत्त्वाः उदकयोनिकाः उदकसम्भवाः यावत् कर्मनिदानेन तत्र व्युत्क्रमाः नानाविधयोनिकेषु उदकेषु वृक्षतया विवर्तन्ते । ते जीवास्तेषां नानायोनिकानामुदकानां स्नेहमाहारयन्ति, ते जीवाः आहारयन्ति पृथिवीशरीरं यावत् । अपराण्यपि तेषामुदकयोनिकानां वृक्षाणां शरीराणि नानावर्णानि यावदाख्यातानि । यथा पृथिवीयोनिकानां चत्वारो गमाः । अध्यारुहाणामपि तथैव तृणानामोषधीनां हरितानां चत्वार आलापकाः भणितव्या एकैकम् ।
अथाऽपरं पुराऽऽख्यातम् - - इहैकतये सत्त्वाः उदकयोनिकाः उदकसम्भवाः यावत् कर्मनिदानेन तत्र व्युत्क्रमाः नानाविधयोनिकेषु उदकेषु उदकतया अवकतया पनकतया शैवालतया कलम्बुकतया हडतया कसेरुकतया कच्छभाणियतया उत्पलतया पद्मतया कुमुदतया नलिनतया सुभगतया सुगन्धिकतया पुण्डरीक महापुण्डरीकतया शतपत्रतया सहस्रपत्रतया एवं कल्हार कोकनदतया अरविन्दतया तामरसतया विसविसमृणालतया पुष्करतया पुष्कराक्षतया विवर्तन्ते । ते जीवास्तेषां नानाविधयोनिकानामुदकानां स्नेहमाहारयन्ति । ते जीवा : आहारयन्ति पृथिवीशरीरं यावत् अपराण्यपि च तेषामुदकयोनिकानामुदकानां यावत् पृष्कराक्षकाणां शरीराणि नानावर्णानि यावदाख्यातानि ।। सू० ५४ ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
