________________
स्त्रीपरिज्ञा : चतुर्थ अध्ययन-द्वितीय उद्देशक
व्याख्या
स्त्री-मोहित की विडम्बना कामिनी स्त्री-वशीभूत वेशधारी पुरुष की कैसी दुर्गति करती है ? इसे दूसरे पहल से इस गाथा में बताया गया हैं - 'वत्थाणि मे .. आह राहित्ति।' स्त्री अपने वशीभूत साधक को नये वस्त्र लाने या वस्त्र धुलाने अथवा वस्त्रों की देखभाल कर रखने की, अन्न-जल लाकर देने की, तथा सुगन्धित पदार्थ एवं रजोहरण ला देने की प्रेरणा करती है। साथ ही वह अपने केशों का नापित से मुण्डन कराने की अनुमति भी ले लेती है।
__इस गाथा में स्त्री की मनोवृत्ति अपने प्रति आसक्त पुरुष के प्रति किस-किस प्रकार की बन जाती है ? यह विश्लेषण करके बता दिया है।
मूल पाठ अदु अंजणि अलंकारं कुक्कययं मे पयच्छाहि । लोद्धं च लोद्धकुसुमं च, वेणुपलासियं च मुलियं च ॥७॥ कुटठं तगरं च अगरु, संपिठं सम्मं उसिरेणं । तेल्लं मुहभिलिजाए, वेणुफलाइं सन्निधानाए ॥८॥ नंदीचूण्णगाइं पाहराहि, छत्तोवाणहं च जाणाहि । सत्थं च सूवच्छेज्जाए, आणीलं च वत्थयं रयावेहि ॥६॥ सुणिं च सागपागाए, आमलगाइं दगाहरणं च । तिलगकरणिमंजणसलागं, घिसु मे विहूणयं विजाणेहि ।।१०।। संडासगं च फणिहं च, सीहलिपासगं च आणाहि । आदंसगं च पयच्छाहि, दंतपक्खालणं पवेसाहि ॥११॥ पूयफलं तंबोलयं सूईसुत्तगं च जाणाहि कोसं च मोयमेहाए, सुप्पुक्खलगं च खारगालण च ॥१२।। चंदालगं च करगं च, वच्चघरं च आउसो ! खणाहि । सरपाययं च जायाए. गोरहगं च सामणेराए ॥१३॥ घडिगं च डिडिमयं च, चेलगोलं कुमारभूयाए । वासं समभिआवण्णं, आवसहं च जाण भत्त च
॥१४॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org