________________
ठाणं (स्थान)
आयरिय उवज्झायantaraमण-पद
१६७. पंचहि ठाणेहि आयरिय-उवज्झायस्स गणावक्कमणे पण्णत्ते, तं
जहा -
१. आयरिय उवज्झाए गणंसि आणं वा धारणं वा णो सम्मं परंजित्ता भवति । २. आयरिय उवज्झाए गणंसि आधारायणियाए कि तिकम्मं वेणइयं णो सम्मं परंजित्ता भवति । ३. आयरिय उवज्झाए गणंसि जे सुयपज्जवजाते धारेति, ते कालेकाले णो सम्ममणुपवादेत्ता भवति ।
४. आयरिय-उवज्झाए गणंसि सगणियाए वा परगनियाए वा furiate बहल्ले से भवति । ५. मित्ते णातिगणे वा से गणाओ अवक्कमेज्जा, तेसि संगहोवग्गहट्टयाए गणावककमाणे पण्णत्ते ।
स्थान ५ : सूत्र १६७-१६८
आचार्योपाध्याय गणापक्रमण-पदं आचार्योपाध्याय-गणापक्रमण-पद
Jain Education International
५६३
पञ्चभि: स्थानैः आचार्योपाध्यायस्य १६७. पांच कारणों से आचार्य तथा उपाध्याय गणापक्रमणं प्रज्ञप्तम्, तद्यथागण से अपक्रमण [ निर्गमन ] करते हैं*.
१. आचार्योपाध्यायः गणे आज्ञां वा धारणां वानो सम्यक् प्रयोक्ता भवति ।
२. आचार्योपाध्यायः गणे यथारात्लिकतया कृतिकर्म वैनयिकं नो सम्यक् प्रयोक्ता भवति ।
३. आचार्योपाध्यायः गणे यान् श्रुतपर्यवजातान् धारयति, तान् काले-काले नो सम्यगनुप्रवाचयिता भवति ।
४. आचार्योपाध्यायः गणे स्वगणसत्कायां वा परगण सत्कायां वा निर्ग्रन्थयां बहिर्लेश्यो भवति । ५. मित्रं ज्ञातिगणो वा तस्य गणात् अपक्रमेत, तेषां संग्रहोपग्रहार्थं गणापक्रमणं प्रज्ञप्तम् ।
ऋद्धिमत्-पदम्
इमं पदं १६८. पंचविहाइड्डिमंता मणुस्सा पण्णत्ता, पञ्चविधाः ऋद्धिमन्तः तं जहा -- अरहंता, चक्कवट्टी, बलदेवा, वासुदेवा, भाविप्पाणी अणगारा । वासुदेवाः, भावितात्मानः अनगाराः ।
प्रज्ञप्ताः, तद्यथा
अर्हन्तः, चक्रवत्तिनः, बलदेवाः,
१. आचार्य तथा उपाध्याय गण में आज्ञा या धारणा का सम्यक प्रयोग न कर सकें ।
For Private & Personal Use Only
२. आचार्य तथा उपाध्याय गण में यथारालिक कृतिकर्म वन्दन और विनय का सम्यक् प्रयोग न करें।
३. आचार्य तथा उपाध्याय जिन श्रुतपर्यायों को धारण करते हैं, समय-समय पर उनकी गण को सम्यक वाचना न दें ।
४. आचार्य यथा उपाध्याय अपने गण की या दूसरे के गण की निर्ग्रन्थी में बहिर्लेश्यआशक्त हो जाएं।
५. आचार्य तथा उपाध्याय के मित्र या स्वजन गण से अपक्रमित [ निर्गत ] हो जाएं, उन्हें पुनः गण में सम्मिलित करने तथा सहयोग करने के लिए वे गण से अपक्रमण करते हैं।
ऋद्धिमत्-पद
मनुष्याः १६८. ऋद्धिमान मनुष्य पांच प्रकार के होते
हैं---
१. अर्हन्त, २. चक्रवर्ती, ३. बलदेव, ४. वासुदेव, ५. भावितात्मा अनगार ।
www.jainelibrary.org