________________
ठा (स्थान)
३. कया णं अहं अपच्छिममारणंतियसंलेहणा - भूसणा-भूसिते भत्तपाणपडियाइ क्खिते पाओवगते कालं अणवकखमाणे विहरि - स्सामि ?
एवं समणसा सवयसा सकायसा पागडेमाणे समणोवासए महा - णिज्जरे महापज्जवसाणे भवति ।
पोग्गल पडघात - पदं ४६८. तिविहे पोग्गलपडिघाते पण्णत्ते, तं जहा - परमाणुपोग्गले परमाणुपोग्गलं पप पडिण्णिज्जा, लक्खत्ताए वा पहिण्णिज्जा, लोगते वा पहिण्णिज्जा ।
चक्खु पर्द
४६६. तिविहे चक्खू पण्णत्ते, तं जहाएगचक्खू, बिचक्खू, तिचक्खू । छउमत्थे णं मणुस्से एगचक्खू, देवे बिचक्खू,
तारूवे समणे वा माहणे वा उपण्णणाणदंसणधरे तिचक्खुत्ति वत्तव्वं सिया ।
२५१
Jain Education International
३. कदा अहं अपश्चिममारणंतिकसंलेखना - जोषणा - जुष्टः भक्तपानप्रत्याख्यातः प्रायोपगतः कालं अनवकाङ्क्षन् विहरिष्यामि ?
एवं समनसा सवचसा सकायेन प्रकटयन् श्रमणोपासकः महानिर्जर : महापर्यंवसानो भवति ।
पुद्गलप्रतिघात-पदम्
त्रिविधः पुद्गलप्रतिघातः प्रज्ञप्तः तद्यथा— परमाणुपुद्गलः परमाणुपुद्गलं प्राप्य प्रतिहन्येत, रूक्षतया वा प्रतिहन्येत लोकान्ते वा प्रतिहन्येत ।
चक्षुः-पदम्
त्रिविधं चक्षुः प्रज्ञप्तम्, तद्यथा— एकचक्षुः, द्विचक्षुः, त्रिचक्षुः । छद्मस्थः मनुष्यः एकचक्षुः, देवः द्विचक्षु, तथारूपः श्रमणो वा माहनो वा उत्पन्नज्ञानदर्शनधर: त्रिचक्षुः इति वक्तव्यं स्यात् ।
यदा तथारूपस्य श्रमणस्य वा माहनस्य वा अतिशेषं ज्ञानदर्शनं समुत्पद्यते, तत् तत्प्रथमतया ऊर्ध्वमभिसमेति,
ततः
स्थान ३ : सूत्र ४६८-५००
३. कब मैं अपश्चिम मारणांतिक संलेखना की आराधना से युक्त होकर, भक्तपान का परित्याग कर, प्रायोपगमन अनशन कर मृत्यु की आकांक्षा नहीं करता हुआ विहरण करूंगा ?
For Private & Personal Use Only
इस प्रकार शोभन मन, वचन और काया से उक्त भावना करता हुआ श्रमणोपासक महानिर्जरा तथा महापर्यवसान वाला होता है।
पुद्गलप्रतिघात - पद
४६८. तीन कारणों से पुद्गल का प्रतिघात गतिस्खलन होता है
१. एक परमाणु पुद्गल दूसरे परमाणु पुद्गल से टकरा कर प्रतिहत हो जाता है, २. रूक्ष होकर प्रतिहत हो जाता है, ३. लोकांत तक जाकर प्रतिहत हो जाता है।
अभिसमागम-पदं
अभिसमागम-पदम्
अभिसमागम - पद
५००. तिविधे अभिसमागमे पण्णत्ते, तं त्रिविधः अभिसमागमः प्रज्ञप्तः, तद्यथा - ५००. अभिसमागम तीन प्रकार का होता है -
जहा -- उड्ड, अहं, तिरियं ।
ऊर्ध्व, अधः, तिर्यक् ।
जया णं तहारूवस्स समणस्स वा माहणस्स वा अतिसेसे णाणदंसणे समुपज्जति से णं तप्पढमताए
१. ऊर्ध्व, २. तिर्यक, ३. अधः । तथारूप श्रमण-माहन को जब अतिशायी ज्ञान-दर्शन प्राप्त होता है तब वह पहले ऊर्ध्व लोक को जानता है, फिर तिर्यक
चक्षुः- पद
४१६. चक्षुष्मान तीन प्रकार के होते हैं
१. एक चक्षु, २. द्विचक्षु, ३. त्रि चक्षु । छद्मस्थ मनुष्य एक चक्षु होता है । देवता द्विचक्षु होते हैं। अतिशायी ज्ञान दर्शन को धारण करने वाला तथारूप श्रमण-माहन वि चक्षु होता है।
www.jainelibrary.org