________________
मूल
परमाणुपोग्गलाणं संघात - भेद-पदं ६६. रायगिहे जाव एवं वयासी -दो भंते ! परमाणुपोग्गला एगयओ साहण्णंति, साहणित्ता किं भवइ ?
गोमा ! दुपए सिए बंधे भवइ । से भिज्जमाणे दुहा कज्जइ - एगयओ परमाणुपोग्गले, एगयओ परमाणुपोग्गले भवइ ॥
७०. तिष्णि भंते ! परमाणुपोग्गला एगयओ साहणंति, साहणित्ता किं भवइ ? गोयमा ! तिपएसिए खंधे भवइ । से भिज्जमाणे दुहा वि तिहा वि
कज्जइ
दुहा कज्जमाणे एगयओ परमाणुपोग्गले, एगयओ दुपएसिए बंधे
भवइ ।
तिहा कज्जमाणे तिण्णि परमाणुपोग्गला भवति ॥
७१. चत्तारि भंते! परमाणुपोग्गला एगयओ साहणंति, साहणित्ता किं भवइ ?
गोयमा ! चउपसिए खंधे भवइ । से भिज्जमाणे दुहा वितिहा विचउहा वि कज्जइ
दुहा कज्जमाणे एगयओ परमाणुपोग्गले, एगयओ तिपएसिए खंधे भवड़, अहवा दो दुपएसिया बंधा भवंति ।
तिहा कज्जमाणे एगयओ दो परमाणुपोग्गला, एगयओ दुपएसिए बंधे
भवइ ।
Jain Education International
चउत्थो उद्देसो : चौथा उद्देशक
संस्कृत छा
परमाणुपुद्गलानां संघात-भेद पदम् राजगृहं यावत् एवमवादीत् - द्वौ भदन्त ! परमाणुपुद्गलौ एकतः संहन्येते, संहत्य किं भवति ?
गौतम! द्विप्रदेशिकः स्कन्धः भवति । सः भिद्यमानः द्विधा क्रियते - एकतः परमाणु - पुद्गलः, एकतः परमाणुपुद्गलः भवति ।
त्रय भदन्त ! परमाणुपुद्गलाः एकतः संहन्यन्ते, संहत्य किं भवति ? गौतम ! त्रिप्रदेशिकः स्कन्धः भवति । सः भिद्यमानः द्विधा अपि त्रिधा अपि क्रियते
द्विधा क्रियमाणः एकतः परमाणुपुद्गलः, एकतः द्विप्रदेशिकः स्कन्धः भवति ।
त्रिधा क्रियमाणः त्रयः परमाणुपुद्गलाः भवन्ति ।
चत्वारः भदन्त ! परमाणुपुद्गलाः एकतः संहन्यन्ते, संहत्य किं भवति ?
गौतम! चतुष्प्रदेशिकः स्कन्धः भवति । सः भिद्यमानः द्विधा अपि त्रिधा अपि चतुर्धा अपि क्रियते
द्विधा क्रियमाणः एकतः परमाणुपुद्गलः, एकतः त्रिप्रदेशिकः स्कन्धः भवति अथवा द्वौ द्विप्रदेशिको स्कन्धौ भवतः ।
त्रिधा क्रियमाणः एकतः द्वौ परमाणुपुद्गलौ, एकतः द्विप्रदेशिकः स्कन्धः भवति ।
For Private & Personal Use Only
हिन्दी अनुवाद
परमाणु- पुद्गलों का संघात-भेद पद ६९. राजगृह नाम का नगर यावत् गौतम स्वामी पर्युपासना करते हुए इस प्रकार बोले-भंते ! दो परमाणु- पुद्गल एकत्र संहत होते हैं, उस संहति से क्या निष्पन्न होता है ? गौतम! द्विप्रदेशी स्कन्ध निष्पन्न होता है। उसके दो भागो में विभक्त होने पर दो स्वतंत्र परमाणु- पुद्गल हो जाते हैं।
७०. भंते! तीन परमाणु-पुद्गल एकत्र संहत होते हैं, उस संहति से क्या निष्पन्न होता है ? गौतम ! तीन प्रदेशी स्कन्ध निष्पन्न होता है। वह टूटने पर दो या तीन भागों में विभक्त होता है
दो भागों में विभक्त होने पर एक ओर एक परमाणु - पुद्गल, दूसरी ओर द्विप्रदेशी स्कन्ध होता है।
तीन भागों में विभक्त होने पर तीन स्वतंत्र परमाणु - पुद्गल हो जाते हैं।
७१. भंते! चार परमाणु- पुद्गल एकत्र संहत होते हैं उस संहति से क्या निष्पन्न होता है ?
गौतम ! चार प्रदेशी स्कन्ध निष्पन्न होता है। वह टूटने पर दो, तीन अथवा चार भागों में विभक्त होता है।
दो भागों में विभक्त होने पर एक ओर एक परमाणु- पुद्गल, दूसरी ओर तीन प्रदेशी स्कन्ध होता है अथवा दो द्विप्रदेशी स्कन्ध होते हैं।
तीन भागों में विभक्त होने पर एक ओर स्वतंत्र दो परमाणु- पुद्गल, दूसरी ओर द्विप्रदेशी स्कन्ध होता है।
www.jainelibrary.org