________________
श. १५ : सू. ८६,६०
२८२ चत्तारि वप्पूओ अब्भुग्गयाओ, अभिनिसढाओ, तिरियं सुसंपग्गहियाओ, अस्य वल्मीकस्य चत्वारि वपूंसि अहे पन्नगद्धरूवाओ, पन्नगद्धसंटाण- अभ्युद्गतानि अभिनिस्सटानि (अभिसंठियाओ, पासादियाओ दरिस- निसढाओ), तिर्यक् सुसम्प्रगृहीतानि, णिज्जाओ अभिरुवाओ पडिरूवाओ तं अधः पन्नगार्द्धरूपाणि, पन्नगार्द्धसेयं खलु देवाणुप्पिया! अम्हं इमस्स संस्थानसंस्थितानि,प्रासादिकानि वम्मीयस्स पढमं वपु भिदित्तए, अवियाई दर्शनीयानि, अभिरूपाणि प्रतिरूपाणि ओरालं उदगरयणं अस्सादेस्सामो॥ तत् श्रेयः खलु देवानुप्रियाः! अस्माकम्
अस्य वल्मीकस्य प्रथमं वपुःभेत्तुम, अपि च 'ओरालं' उदकरत्नम् आसादयिष्यामः।
भगवई और जटा-शटा वाले शिखर हैं, वे मध्य भाग में स्वल्प विस्तार वाले, निम्न भाग में सर्प के अर्द्ध रूप वाले, अर्द्ध सर्पाकार संस्थान से संस्थित, चित्त को प्रसन्न करने वाले, दर्शनीय, कमनीय और रमणीय हैं, इसलिए देवानुप्रिय! हमारे लिए यह श्रेय है कि हम इस वल्मीक के प्रथम शिखर का भेदन करें। इससे हम प्रधान जल-रत्न को प्राप्त करेंगे।
१.तए णं ते वणिया अण्णमण्णस अंतियं ततः ते वणिजः अन्योन्यस्य अन्तिकम् एयमढे पडिसुणेति, पडिसुणेत्ता तस्स एतमर्थ प्रतिशृण्वन्ति, प्रतिश्रुत्य तस्य वम्मीयस्स पढमं वपुं भिंदति। ते णं तत्थ वल्मीकस्य प्रथमं वपुः भिन्दन्ति। ते अच्छं पत्थं जचं तणुयं फालियवण्णाभं तत्र अच्छं पथ्यं जात्यं तनुकं ओरालं उदगरयणं आसादेति। तए णं ते स्फटिकवर्णाभं 'ओरालं' उदकरत्नम् वणिया हद्वतुट्ठा पाणियं पिबंति, पिबित्ता आसादयन्ति। ततः ते वणिजः हृष्टवाहणाई पज्जेंति, पज्जेत्ता भायणाई। तुष्टाः पानीयं पिबन्ति। पीत्वा वाहनानि भरेंति, भरेत्ता दोच्चं पि अण्णमण्णं एवं पाययन्ति, पाययित्वा भाजनानि वदासी-एवं खलु देवाणुप्पिया! अम्हेहिं भरन्ति, भृत्वा द्विः अपि अन्योन्यम् इमस्स वम्मीयस्स पढमाए वप्पूए भिन्नाए एवमवादिषुः-एवं खलु देवानुप्रियाः! ओराले उदगरयणे अस्सादिए, तं सेयं अस्माभिः अस्य वल्मीकस्य प्रथमस्य खलु देवाणुप्पिया! अम्हं इमस्स वपुषः भिन्नात् 'ओराले' उदकरत्नम् वम्मीयस्स दोच्चं पि वपुं भिंदित्तए, आसादितम्, तत् श्रेयः खलु अवियाई एत्य ओरालं सुवण्णरयणं देवानुप्रियाः! अस्माकम् अस्य अस्मादेस्सामो॥
वल्मीकस्य द्वितीयम् अपि वपुः भेत्तुम्, अपि च अत्र 'ओराले' सुवर्णरत्नम् आसादयिष्यामः।
८६. वणिकों ने एक दूसरे के पास इस अर्थ को स्वीकार किया, स्वीकार कर उस वल्मीक के प्रथम शिखर का भेदन किया। उन्होंने वहां स्वच्छ, पथ्य, जात्य, हल्का और स्फटिक वर्ण की आभा वाले प्रधान जल-रत्न को प्राप्त किया। उन वणिकों ने हृष्ट-तुष्ट होकर जल को पीया, पीकर बैलों को पिलाया, पिलाकर जल पात्रों को जल से भरा, भरकर दूसरी बार एक दूसरे से इस प्रकार कहादेवानुप्रियो! हमने इस वल्मीक के प्रथम शिखर को भेदकर प्रधान जल-रत्न प्राप्त किया, इसलिए देवानुप्रियो! हमारे लिये यह श्रेय है कि हम इस वल्मीक के दूसरे शिखर का भेदन कर वहां प्रधान स्वर्ण-रत्न प्राप्त
करेंगे।
१०. तए णं ते वणिया अण्णमण्णस्स ततः ते वणिजः अन्योन्यस्य अन्तिकम्
अंतियं एयमढे पडिसुणेति, पडिसुणेत्ता एतमर्थं प्रतिशृण्वन्ति, प्रतिश्रुत्य तस्य तस्स वम्मीयस्स दोचं पि वप्पुं भिंदंति। ते वल्मीकस्य द्वितीयम् अपि वपुः णं तत्थ अच्छं जचं तावणिज्जं महत्यं भिन्दन्ति। ते तत्र अच्छं जात्यं तापनीयं महग्यं महरिहं ओरालं सुवण्णरयणं महार्थं महाऱ्या महार्हम् 'ओरालं' अस्सादेति। तए णं ते वणिया हट्ठा __सुवर्ण-रत्नम् आसादयन्ति। ततः ते भायणाई भरेंति, भरेत्ता पवहणाई भरेंति, वणिजः हृष्टतुष्टाः भाजनानि भरन्ति, भरेत्ता तचं पि अण्णमण्णं एवं भृत्वा प्रवाहनानि भरन्ति, भृत्वा त्रिः वयासी-एवं खलु देवाणुप्पिया! अम्हे अपि अन्योन्यम् एवमवादिषुः-एवं खलु इमस्स वम्मीयस्स पढमाए वप्पूए भिन्नाए देवानुप्रियाः! अस्माभिः अस्य वल्मीकस्य ओराले उदगरयणे अस्सादिए, दोच्चाए प्रथमस्य वपुषः भिन्नात् 'ओराले' वापूए भिन्नाए ओराले सुवण्णस्यणे उदकरत्नम् आस्वादितम् द्वितीयस्य अस्सादिए, तं सेयं खलु देवाणुप्पिया! वपुषः भिन्नात् 'ओराले' सुवर्णरत्नम् अम्हं इमस्स वम्मीयस्स तचं पि वपुं आसादितम्, तत् श्रेयः खलु देवानुप्रियाः।
१०. वणिकों ने एक दूसरे के पास इस अर्थ को स्वीकार किया, स्वीकार कर उस वल्मीक के दूसरे शिखर का भेदन किया। वहां स्वच्छ, जात्य, ताप को सहन करने वाला, महान् अर्थ वाला, महान मूल्य वाला, महान अर्हता वाला और प्रधान स्वर्ण-रत्न प्राप्त किया। वणिकों ने हृष्ट-तुष्ट होकर पात्रों को भरा, भरकर वाहनों को भरा, भरकर तीसरी बार भी एक दूसरे से इस प्रकार कहादेवानुप्रियो! हमने इस वल्मीक के पहले शिखर का भेदन कर प्रधान जल-रत्न को प्राप्त किया। दूसरे शिखर का भेदन कर प्रधान स्वर्ण-रत्न को प्राप्त किया। इसलिए देवानुप्रियो! हमारे लिए श्रेय हैं कि हम इस
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org