________________
श. १३ : उ. ६ : सू. १०५-१०८
महावीरं वंदंति नमसंति जाव पज्जुवासंति । जइ णं समणे भगवं महावीरे पुव्वाणुपुि चरमाणे गामाणुगामं दूइज्जमाणे सुहंसुहेणं विहरमाणे इहमागच्छेज्जा, इह समोसरेज्जा, इहेव वीतीभयस्स नगरस्स बहिया मियवणे उज्जाणे अहापडिरूवं ओग्गहं ओगिव्हित्ता संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरेज्जा, तो णं अहं समणं भगवं महावीरं वंदेज्जा नमसेज्जा जाव पज्जुवासेज्जा ॥
१०५. तए णं समणे भगवं महावीरे उद्दायणस्स रणो अयमेयारूवं अज्झत्थियं चिंतियं पत्थियं मणोगयं संकष्पं समुप्पन्नं वियाणित्ता चंपाओ नगरीओ पुण्णभद्दाओ चेइयाओ पडिनिक्खम, पडिनिक्खमित्ता पुव्वाणुपुव्विं चरमाणे गामाणुगामं दूइज्माणे सुहंसुहेणं विहरमाणे जेणेव सिंधूसोवीरे जणवए जेणेव वीतभये नगरे, जेणेव मियवणे उज्जाणे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता जाव संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहर ||
१०६. तए णं वीतीभये नगरे सिंघाडगतिग- चउक्क चच्चर- चउम्मुह- महापहपहेसु जाव परिसा पज्जुवासइ ॥
१०७. तए णं से उद्दायणे राया इमीसे कहाए लट्ठे समाणे तुट्ठे कोडुंबियपुरिसे सद्दावेड़, सद्दावेत्ता एवं वयासीखिप्पामेव भो देवाणुप्पिया ! वीयीभयं नगरं सन्भितरबाहिरियं जहा कूणिओ ओववाइए जाब पज्जुवासइ। पउमावतीपामोक्खाओ देवीओ तहेब जाव पज्जुवासंति। धम्मकहा॥
१०८. तए णं से उद्दायणे राया समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतियं धम्मं सोचा निसम्म तुट्ठे उट्ठाए उट्ठेइ, उट्ठेत्ता समणं भगवं महावीरं तिक्खुत्तो जाव नमसित्ता एवं वयासी - एवमेयं भंते ! तहमेयं भंते !
Jain Education International
१५४
महावीरं वन्दन्ते नमस्यन्ति यावत् पर्युपासते । यदि श्रमणः भगवान् महावीरः पूर्वानुपूर्वी चरन् ग्रामानुग्रामं दवन् सुखसुखेन विहरन् इह आगच्छेत् इह समवसरेत् इहैव वीतीभयस्य नगरस्य बहिः मृगवने उद्याने यथाप्रतिरूपम् अवग्रहं अवगृह्य संयमेन तपसा आत्मानं भावयन् विहरेत्, तदा अहं श्रमणं भगवन्तं महावीरं वन्देयं नमस्येयम् यावत् पर्युपासीय ।
ततः श्रमणः भगवान् महावीरः उद्रायणस्य राज्ञः एतमेतद्रूपं आध्यात्मिकं चिन्तितं प्रार्थितं मनोगतं संकल्पं समुत्पन्नं विज्ञाय चम्पायाः नगर्याः पूर्णभद्रात् चैत्यात् प्रतिनिष्क्रामति, प्रतिनिष्क्रम्य पूर्वानुपूर्वी चरन् ग्रामानुग्रामं दवन् सुखंसुखेन विहरन् यत्रैव सिन्धुसौवीरः जनपदः यत्रैव वीतभयं नगरम्, यंत्रैव मृगवनम् उद्यानम् तत्रैव उपागच्छति, उपागम्य यावत् संयमेन तपसा आत्मानं भावयन् विहरति ।
ततः वीतीभये नगरे शृङ्गाटक- त्रिकचतुष्क चत्वर - चतुर्मख - महापथपथेषु यावत् परिषद् पर्युपासते ।
ततः सः उद्रायणः राजा अनया कथया
लब्धार्थः सन् हष्टतुष्टः कौटुम्बिक - पुरुषान् शब्दयति, शब्दयित्वा एवमवादीत् - क्षिप्रमेव भो देवानुप्रिया ! वीतीभयं नगरं साभ्यन्तरबाहिरिकां यथा कूणिकः औपपातिके यावत् पर्युपासते । पद्मावतीप्रमुख्याः देव्यः तथैव यावत् पर्युपासते। धर्मकथा ।
ततः सः उद्रायणः राजा श्रमणस्य भगवतः महावीरस्य अन्तिकं धर्मं श्रुत्वा निशम्य हृष्टतुष्टः उत्थया उत्तिष्ठति, उत्थाय श्रमण भगवन्तं महावीरं त्रिः यावत् नमस्थित्वा एवमवादीत् एवमेतद्
For Private & Personal Use Only
भगवई
भगवान् महावीर को वंदन - नमस्कार करते हैं यावत् पर्युपासना करते हैं। यदि श्रमण भगवान् महावीर क्रमानुसार विचरण, ग्रामानुग्राम में परिव्रजन और सुखपूर्वक विहार करते हुए इस नगर में आएं, इस नगर में समवसृत हों, इसी वीतीभय नगर के बाहर मृगवन उद्यान में प्रवास योग्य स्थान की अनुमति लेकर संयम और तप से अपने आपको भावित करते हुए विहरण करें तो मैं श्रमण भगवान् महावीर को वंदन नमस्कार करूं यावत् पर्युपासना करूं।
१०५. श्रमण भगवान् महावीर ने-उद्रायण राजा के इस प्रकार का आध्यात्मिक, स्मृत्यात्मक, अभिलाषात्मक एवं मनोगत संकल्प समुत्पन्न हुआ ऐसा जानकर चंपा नगरी और पूर्णभद्र चैत्य से प्रतिनिष्क्रमण किया, प्रतिनिष्क्रमण कर क्रमानुसार विचरण, ग्रामानुग्राम परिव्रजन और सुखपूर्वक विहार करते हुए जहां सिंधु सौवीर जनपद है, जहां वीतीभय नगर है, जहां मृगवन उद्यान है, वहां आए, वहां आकर यावत् संयम और तप से अपने आपको भावित करते हुए विहरण करने लगे।
१०६. उस वीतीभय नगर के श्रृंगाटकों, तिराहों, चौराहों, चौहटों, चार द्वार वाले स्थानों, राजमार्गों और मार्गों पर यावत् परिषद् पर्युपासना करने लगी।
१०७. उद्रायण राजा इस कथा को सुनकर हृष्ट तुष्ट हो गया। उसने कौटुम्बिक पुरुषों को बुलाया, बुलाकर इस प्रकार कहादेवानुप्रियो ! वीतीभय नगर को आभ्यंतर और बाहर जैसे औपपातिक में कूणिक की वक्तव्यता यावत् पर्युपासना की । पद्मावती प्रमुख देवियों ने वैसे ही यावत् पर्युपासना की। भगवान ने धर्म कहा।
१०५. उद्रायण राजा श्रमण भगवान् महावीर के पास धर्म सुनकर, अवधारण कर हृष्ट-तुष्ट हो गया। वह उठने की मुद्रा में उठा, उठकर श्रमण भगवान् महावीर को तीन बार यावत् नमस्कार कर इस प्रकार बोला- भंते! यह
www.jainelibrary.org