SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 154
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ श. १३ : उ. ४ : सू. ५५-५६ लोय-पदं ५५. किमियं भंते! लोएत्ति पवचइ ? गोयमा ! पंचत्थिकाया, एस णं एवतिए लोएत्ति पच्चइ, तं जहा - धम्मत्थिकाए, अधम्मत्थिका आगासत्थिकाए, जीवत्थिकाए, पोग्गलत्थिकाए ॥ ५६. धम्मत्थिकाए णं भंते ! जीवाणं किं पवत्तति ? गोयमा ! धम्मत्थिकाए णं जीवाणं आगमण-गमण भासुम्मेस-मणजोगवजोग- कायजोगा, जे यावण्णे तहप्पगारा चला भावा सव्वे ते धम्मत्थिकाए पवत्तंति । लक्खणे णं धम्मत्थिकाए ॥ ५७. अधम्मत्थिकाए णं भंते ! जीवाणं किं पवत्तति ? गोयमा ! अधम्मत्थिकाए णं जीवाणं ठाण- निसीयण- तुयट्टण, मणस्स य एगत्तीभावकरणता, जे यावणे तहप्पगारा थिरा भावा सव्वे ते अधम्मथिका पवत्तंति । ठाणलक्खणे णं अधम्मत्थिकाए ॥ ५८. आगासत्थिकाए णं भंते! जीवाणं अजीवाण य किं पवत्तति ? गोयमा ! आगासत्थिकाए णं जीवदव्वाण य अजीवदव्वाण य भायणभूएएगेण वि से दोहि वि पुणे सयं पि माएज्जा । कोडिसएण वि पुणे, कोडसहसं पि माएज्जा ॥ १ ॥ अवगाहणालक्खणे णं आगासत्थिकाए ॥ ५६. जीवत्थिकाए णं भंते! जीवाणं किं पवत्तति ? गोयमा ! जीवत्थिकाए णं जीवे Jain Education International १३२ लोक-पदम् किमिदं भदन्त ! लोक इति प्रोच्यते ? गौतम! पञ्चास्तिकायाः, एष एतावान् लोक इति प्रोच्यते, तद्यथाधर्मास्तिकायः, अधर्मास्तिकायः, आकाशास्तिकायः, जीवास्तिकायः, पुद्गलास्तिकायः । धर्मास्तिकाये भदन्त ! जीवानां किं प्रवर्तते ? गौतम! धर्मास्तिकाये जीवानाम् आगमन-गमन भाषोन्मेष मनोयोगवाक्योग काययोगाः, ये चाप्यन्ये तथा प्रकारा: चलाः भावाः सर्वे ते धर्मास्तिकाये प्रवर्तन्ते । गतिलक्षणः धर्मास्तिकायः । अधर्मास्तिकाये भदन्त ! जीवानां किं प्रवर्तते ? गौतम ! अधर्मास्तिकाये जीवानां स्थान- निषीदन- त्वग्वर्तनानि, मनसः च एकत्व भावकरणं, ये चाप्यन्ये तथाप्रकाराः स्थिराः भावाः सर्वे ते अधर्मास्तिकाये प्रवर्तन्ते । स्थानलक्षणः अधर्मास्तिकायः । आकाशास्तिकाये भदन्त ! जीवानाम् अजीवानाम् च किं प्रवर्तते? गौतम! आकाशास्तिकाये जीवद्रव्याणाम् अजीवद्रव्याणाम् च भाजनभूतः - स पूर्णः, एकेनापि द्वाभ्यामपि पूर्णः शतमपि मायात् । कोटिशतेनापि कोटिसहस्रमपि पूर्णः, मायात् ॥ अवगाहनालक्षणः आकाशास्तिकायः । जीवास्तिकाये भदन्त ! जीवानां किं प्रवर्तते ? गौतम ! जीवास्तिकाये जीवः For Private & Personal Use Only भगवई लोक-पद ५५. भंते! लोक किसे कहा जाता है ? गौतम ! पांच अस्तिकाय हैं, जैसेधर्मास्तिकाय, अधर्मास्तिकाय, जीवास्तिकाय, आकाशास्तिकाय, पुद्गलास्तिकाय । यह पंचास्तिकाय जितने आकाश खंड में व्याप्त है, वह लोक कहलाता है। ५६. भंते ! धर्मास्तिकाय की सत्ता में जीवों का क्या प्रवर्तन होता है ? गौतम! धर्मास्तिकाय की सत्ता में जीवों का आगमन, गमन, भाषा, उन्मेष, मन, योग, वचन योग, काययोग -ये तथा इस प्रकार के जितने चल (गत्यात्मक) भाव हैं, धर्मास्तिकाय की सत्ता में उन सबका प्रवर्तन होता है। गति धर्मास्तिकाय का लक्षण है। ५७. भंते! अधर्मास्तिकाय की सत्ता में जीवों का क्या प्रवर्तन होता है ? गौतम ! अधर्मास्तिकाय की सत्ता में जीवों की स्थिति, निषीदन, शयन, मन का एकत्व भावकरण-ये तथा इस प्रकार के जितने भी स्थिर (अगत्यात्मक) भाव हैं, अधर्मास्तिकाय की सत्ता में उन सबका प्रवर्तन होता है। स्थिति अधर्मास्तिकाय का लक्षण है। ५८. भंते! आकाशास्तिकाय की सत्ता में जीवों और अजीवों का क्या प्रवर्तन होता है ? गौतम ! आकाशास्तिकाय जीव द्रव्यों और अजीव द्रव्यों का भाजन भूत (आधारभूत ) है। आकाश का एक प्रदेश एक परमाणु से भर जाता है, दो परमाणु से भी भर जाता है, उसमें सौ भी समा जाते हैं। वह सौ करोड़ से भी भर जाता है, उसमें हजार करोड़ भी समा जाते हैं। अवगाहना आकाशास्तिकाय का लक्षण है। ५६. भंते ! जीवास्तिकाय की सत्ता में जीवों का क्या प्रवर्तन होता है ? गौतम ! जीवास्तिकाय की सत्ता में जीव www.jainelibrary.org
SR No.003596
Book TitleAgam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Bhagvai Terapanth
Original Sutra AuthorN/A
AuthorTulsi Acharya, Mahapragna Acharya
PublisherJain Vishva Bharati
Publication Year2007
Total Pages514
LanguagePrakrit
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bhagwati
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy