SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 145
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ भगवई सहस्सारे, असंखेज्जवित्थडेसु उववज्जंते चयंतेसु य एवं चैव संखेज्जा भाणियव्वा, पण्णत्तेसु असंखेज्जा, नवरं - नोइंदियोवउत्ता अत्तरोववण्णगा अतरोवगाढगा अनंतराहारगा अणंतरपज्जत्तगा य एएसिं जहणेणं एक्को वा दो वा तिण्णि वा उक्कोसेणं संखेज्जा पण्णत्ता, सेसा असंखेज्जा भाणियव्वा । आरण- अच्चुए एवं चैव जहा आणयपाणएसु, नाणत्तं विमाणेसु । एवं गेवेज्जगा वि ॥ ३५. कति णं भंते! अणुत्तरविमाणा कति पण्णत्ता ? गोयमा ! पण्णत्ता । ते णं भंते! किं संखेज्जवित्थडा ? असंखेज्जवित्थडा ? गोयमा ! असंखेज्जवित्थडा य॥ संखेज्जवित्थडे य १२३ सहस्रारे, असंख्येयविस्तृतेषु उपपद्यमानेषु, च्यवमानेषु च एवं चैव संख्येयाः भणितव्याः, प्रज्ञप्तेषु असंख्येयाः, नवरम्-नोइन्द्रियोपयुक्ताः अनन्तरोपपन्नकाः अनन्तरावगाढकाः अनन्तराहारकाः अनन्तरपर्याप्तकाः च एतेषां जघन्येन एकः वा द्वौ वा त्रयः वा, उत्कर्षेण संख्येयाः प्रज्ञप्ताः शेषाः असंख्येयाः भणितव्याः । 'आरणअच्युतेषु' एवं चैव यथा आनतप्राणतेषु नानात्वं विमानेषु । एवं ग्रैवेयकाः अपि । ३६. पंचसु णं भंते! अणुत्तरविमाणेसु संखेज्जबित्थडे विमाणे एगसमएणं केवतिया अणुत्तरोववाइया उववज्जंति ? केवतिया सुक्कलेस्सा उववज्जंतिपुच्छा तहेव । गोयमा ! पंचसु णं अणुत्तरविमाणेसु संखेज्जबित्थडे अणुत्तरविमाणे एसमएणं जहणेणं एक्को वा दो वा तिण्णि वा उक्कोसेणं संखेज्जा अणुत्तरोववाइया उववज्जंति, एवं जहा वेज्ज विमा संखेज्जवित्थडेसु, नवरं - किण्हपक्खिया, अभवसिद्धिया, तिसु अण्णाणेसु एएन उववज्जंति, न चयंति, न वि पण्णत्तएसु भाणियव्वा, अचरिमा वि खोडिज्जति जाव संखेज्जा चरिमा पण्णत्ता, सेसं तं चैव । असंखेज्जवित्थडे वि एएन भण्णंति, प्रज्ञप्तानि ? पंच अणुत्तरविमाणा गौतम! पञ्च अनुत्तरविमानानि प्रज्ञप्तानि । तानि भदन्त ! किं संख्येयविस्तृतानि ? असंख्येयविस्तृतानि ? Jain Education International भदन्त ! अनुत्तरविमानानि गौतम ! संख्येयविस्तृतं च असंख्येयविस्तृतानि च । १. सूत्र ३५ मध्यम विमान एक लाख योजन का है इसलिए वह संख्यात योजन विस्तार वाला है।' भाष्य ३६. पञ्चसु भदन्त ! अनुत्तरविमानेषु संख्येयविस्तृते विमाने एकसमये कियन्तः अनुत्तरोपपातिकाः उपपद्यन्ते ? कियन्तः शुक्ललेश्याः उपपद्यन्ते पृच्छा तथैव। गौतम ! पञ्चसु अनुत्तरविमानेषु संख्येयविस्तृते अनुत्तरविमाने एकसमये जघन्येन एकः वा द्वौ वा त्रयः वा, उत्कर्षेण संख्येयाः अनुत्तरोपपातिकाः उपपद्यन्ते, एवं यथा ग्रैवेयकविमानेषु संख्येयविस्तृतेषु नवरम् - कृष्णपाक्षिकाः, अभवसिद्धिकाः, त्रिषु अज्ञानेषु एते न उपपद्यन्ते, न च्यवन्ते, नापि प्रज्ञप्तकेषु भणितव्याः, अचरमाः अपि 'खोडिज्जंति' यावत् संख्येयाः चरमाः प्रज्ञप्ताः, शेषं तच्चैव । असंख्येयविस्तृतेषु अपि एते न भण्यन्ते, १. भ. वृ. सू. १३/३५: - तत्र मध्यमं संख्यातविस्तृतं योजनलक्षप्रमाणत्वादिति । For Private & Personal Use Only श. १३ : उ. २ : सू. ३५, ३६ वक्तव्य हैं। असंख्येय विस्तृत विभानावासों में संख्येय उपपन्न होते हैं और च्यवन करते हैं, किंतु वहां असंख्येय की सत्ता है, इतना विशेष है - नोइन्द्रिय उपयुक्त, अनंतर उपपन्नक, अनंतर अवगाढक, अनंतर आहारक और अनंतर पर्याप्तक- ये जघन्यतः एक, दो अथवा तीन, उत्कृष्टतः संख्येय प्रज्ञप्त हैं, शेष में असंख्येय की वक्तव्यता । आरण- अच्युत पूर्ववत् आनतप्राणत की भांति वक्तव्य हैं, विमानों में नानात्व की वक्तव्यता। इसी प्रकार ग्रैवेयक की भी वक्तव्यता । ३५. भंते! अनुत्तरविमान कितने प्रज्ञप्त हैं ? गौतम! पांच अनुत्तरविमान प्रज्ञप्त हैं। भंते! क्या वे असंख्येय- विस्तृत हैं ? गौतम! संख्येय- विस्तृत भी है, असंख्येय विस्तृत भी हैं। संख्येय- विस्तृत हैं ? ३६. भंते! पांच अनुत्तरविमानों में से संख्येयविस्तृत विमानों में एक समय में कितने अनुत्तरोपपातिक उपपन्न होते हैं? कितने शुक्ललेश्या वाले उपपन्न होते हैं- पृच्छा पूर्ववत् । गौतम! पांच अनुत्तरविमानों में से संख्येय- विस्तृत अनुत्तरविमान में एक समय में जघन्यतः एक, दो अथवा तीन, उत्कृष्टतः संख्येय अनुत्तरोपपातिक उपपन्न होते हैं, इसी प्रकार - संख्येय- विस्तृत ग्रैवेयक विमानों की भांति वक्तव्यता, इतना विशेष है- कृष्णपाक्षिक, अभवसिद्धिक, तीन अज्ञान वाले न उपपन्न होते हैं, न च्यवन करते हैं, न ही वहां सत्ता की वक्तव्यता है, अचरम को छोड़कर यावत् संख्येय चरम प्रज्ञप्त हैं, शेष पूर्ववत् । असंख्येय- विस्तृत में भी इनकी वक्तव्यता www.jainelibrary.org
SR No.003596
Book TitleAgam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Bhagvai Terapanth
Original Sutra AuthorN/A
AuthorTulsi Acharya, Mahapragna Acharya
PublisherJain Vishva Bharati
Publication Year2007
Total Pages514
LanguagePrakrit
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bhagwati
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy