________________
भगवती वृत्ति
५५१
परिशिष्ट-५ : श. १० : उ. ४-६ : सू. ४८-९९
स्थसमाचाराः 'ओसणि' त्ति अवसन्ना इव-श्रान्ता इवावसन्ना बहूहि नागकुमारेहिं देवेहि य देवीहि य सद्धिं संपरिवुडे' त्ति । आलस्यादनुष्ठानासम्यक्करणात् 'ओसन्नविहार' त्ति आजन्म १०/९०. 'एवं जहा जीवाभिगमे' इत्यादि, अनेन च यत्सूचितं शिथिलाचारा इत्यर्थः 'कुशील' त्ति ज्ञानाद्याचारविराधनात् तदिदं- 'तत्थ णं एगमेगाए देवीए चत्तारि २ देविसाहस्सीओ 'कुशीलविहारि' ति आजन्मापि ज्ञानाद्याचारविराधनात् परिवारो पन्नत्तो, पहू णं ताओ एगमेगा देवी अन्नाई चत्तारि २ 'अहाछंद' त्ति यथाकथञ्चिन्नागमपरतन्त्रतया छन्दः-अभिप्रायो देवीसहस्साइं परिवारं विउब्वित्तए, एवामेव सपुव्वावरेणं सोलस बोधः प्रवचनार्थेषु येषां ते यथाच्छन्दाः, ते चैकदाऽपि देविसाहस्सीओ पन्नत्ताओ' इति 'सेत्तं तुडिय' मित्यादीति। भवन्तीत्यत आह-'अहाच्छंदविहारि' त्ति आजन्मापि १०/९१. एवं अट्ठासीतिएवि महागहाणं भाणियब्वं' ति, तत्र यथाच्छन्दा एवेति।
द्वयोर्वक्त-व्यतोक्तैव शेषाणां तु लोहिताक्षशनैश्चराघुणिक१०/४९. 'तप्पभिई च णं' ति यत्प्रभृति त्रयस्त्रिंशत्सङ्ख्योपेतास्ते प्राघुणिककणककणकणादीनां सा वाच्येति। श्रावकास्तत्रोत्पन्नास्तत्प्रभृति न पूर्वमिति।।
१०/९५. 'विमाणाई जहा तइयसए' त्ति तत्र सोमस्योक्तमेव दशमशते चतुर्थोद्देशकः समाप्तः॥
यमवरुणवैश्रमणानां तु क्रमेण वरसिटे सयंजले वग्गुत्ति ।
१०/९७. विमाणा 'जहा चउत्थसए' त्ति क्रमेण च तानीशानलोकपंचम उद्देशकः
पालानामिमानि-'सुमणे सव्वओभद्दे वग्गू सुवग्गू' इति ।।
दशमशते पञ्चमोद्देशकः ॥ चतुर्थोदेशके देववक्तव्यतोक्ता, पञ्चमे तु देवीवक्तव्यतोच्यते इत्येवंसम्बन्धस्यास्येदमादिसूत्रम्
षष्ठम उद्देशकः १०/६४-६६. 'तेण' मित्यादि, से तं तुडिए' त्ति तुडिकं नाम वर्गः । १०/६८. 'वइरामएसु' ति वज्रमयेषु 'गोलवट्टसमुग्गएसु' त्ति पञ्चमोद्देशके देववक्तव्यतोक्ता, षष्ठे तु देवाश्रयविशेष
गोलकाकारा वृत्तसमुद्गकाः गोलवृत्तसमुद्कास्तेषु 'जिणस- प्रतिपादयन्नाहकहाओ' त्ति 'जिनसक्थीनि' जिनास्थीनि 'अच्चणिज्जाओ' ति १०/९९. 'कहि ण' मित्यादि, 'एव जहा रायप्पसेणइज्जे' चन्दनादिना 'वंदणिज्जाओ' त्ति स्तुतिभिः 'नमंसणिज्जाओ' इत्यादिकरणादेवं दृश्यं-'पुढवीए बहसमरमणिज्जाओ भूमिप्रणामतः 'पूयणिज्जाओ' पुष्पैः ‘सक्कारणिज्जाओ' भागाओ उड़े चंदमसूरियगहगणनक्खत्ततारारूवाणं बहूई वस्त्रादिभिः 'सम्माणणिज्जाओ' प्रतिपत्तिविशेषैः कल्याण- जोयणाई बहूई जोयणसयाई एवं सहस्साई एवं सयसहस्साई मित्यादिबुद्ध्या 'पज्जुवासणिज्जाओ' त्ति।
बहूओ जोयणकोडीओ बहूओ जोयणकोडाकोडीओ उड्ढे दूरं १०/६९. 'महयाय' इह यावत्करणादिदं दृश्य-नट्टगीयवाइय- वीइवइत्ता एत्थ णं सोहम्मे नामं कप्पे पन्नते इत्यादि, 'असोग
तंतीतलतालतुडियघणमुइंगपडुप्पवाइयरवेणं दिव्वाइं भोग- वडेंसए' इह यावत्करणादिदं दृश्यं-'सत्तवन्नवडेसए चंपगब.सए भोगाई' ति तत्र च महता-बृहता अहतानि- अच्छिन्नानि चूयवडेंसए' त्ति, विवक्षिताभिधेयसूचिका चेयमतिदेशगाथाआख्यानकप्रतिबद्धानि वा यानि नाट्यगीत-वादितानि तेषां ‘एवं जह सूरियाभे तहेव माणं तहेव उववाओ। तन्त्रीतलतालानां च 'तुडिय' त्ति शेषतूर्याणां च घनमृदङ्गस्य सक्कस्स य अभिसेओ तहेव जह सूरियाभस्स॥१॥' च-मेघसमानध्वनिमईलस्य पटुना पुरुषेण प्रवादितस्य यो रवः इति, ‘एवम्' अनेन क्रमेण यथा सूरिकाभे विमाने राजप्रश्नस तथा तेन प्रभुर्भोगान् भुजानो विहर्तुमित्युक्तं, तत्रैव कृताख्यग्रन्थोक्ते प्रमाणमुक्तं तथैवास्मिन् वाच्यं, तथा यथा विशेषमाह-केवलं परियारिड्डीए' ति 'केवलं' नवरं सूरिकाभाभिधानदेवस्य देवत्वेन तत्रोपपात उक्तस्तथैवोपपातः परिवार:-परिचारणा स चेह स्त्रीशब्दश्रवणरूपसंदर्शनादिरूपः शक्रस्येह वाच्योऽभिषेकश्चेति, तत्र प्रमाणं--आयामविष्कम्भस एव ऋद्धिः-सम्पत् परिवारर्द्धिस्तया परिवारा वा सम्बन्धि दर्शितं, शेषं पुनरिदम्-'ऊयालीसं च सयसहस्साई कलत्रादिपरिजनपरिचारणामात्रेणेत्यर्थः 'नो चेव णं मेहुणवत्तियं' बावन्नं सहस्साई अट्ठ य अडयाले जोयणसए परिक्खेवेणं' ति। ति नैव च मैथुनप्रत्ययं यथा भवति एवं भोगभोगान् भुजानो उपपातश्चैवं-तेणं कालेणं तेणं समएणं सक्के देविंदे देवराया विहर्तुं प्रभुरिति प्रकृतमिति॥
अहुणोववन्नमेत्ते चेव समाणे पंचविहाए पज्जत्तीए पज्जत्तिभावं १०/७४. 'परियारो जहा मोउद्देसए' त्ति तृतीयशतस्य प्रथमोद्देशके गच्छइ, तं जहा-आहारपज्जत्तीए ५' इत्यादि। अभिषेकः इत्यर्थः।
पुनरेवं- 'तए णं सक्के देविंदे देवराया जेणेव अभिसेयसभा १०/७८. 'सओ परिवारो' त्ति धरणस्स स्वकः परिवारो वाच्यः, स तेणेव उवागच्छइ तेणेव उवागच्छित्ता अभिसेयसभं अणुप्प
चैवं-'छहिं सामाणियसाहस्सीहिं तायत्तीसाए तायत्तीसएहिं याहिणीकरेमाणे २ पुरच्छिमिल्लेणं दारेणं अणुपविसइ जेणेव चउहिं लोगपालेहिं छहिं अग्गमहिसीहिं सत्तहिं अणिएहिं सत्तहिं सीहासणे तेणेव उवागच्छइ तेणेव उवागच्छित्ता सीहासणअणियाहिवईहिं चउवीसाए आयरक्खदेवसाहस्सीहिं अन्नेहि य वरगते पुरच्छाभिमुहे निसन्ने, तए णं तस्स सक्कस्स ३
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org