________________
[ प्रज्ञापना सूत्र
२३९. एतेसि णं भंते! सुहुमपज्जत्तगाणं सुहुमपुढविकाइयपज्जत्तगाणं सुहुआउकाइयपज्जत्तगाणं सुहुमतेउकाइयपज्जत्तगाणं सुहुमवाउकाइयपज्जत्तगाणं सुहुमवणप्फइकाइयपज्जत्तगाणं सुहुमनिगोदपज्जत्तगाण य कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा ?
गोयमा! सव्वत्थोवा सुहुमतउक्काइया पज्जत्तगा १, सुहुमपुढविकाइया पज्जत्तगा विसेसाहिया २, सुहुम आउकाइया पज्जत्तगा विसेसाहिया ३, सुहुमवाउकाइया पज्जत्तगा विसेसाहिया ४, सुहुमणिओया पज्जत्तगा असंखेज्जगुणा ५, सुंहुमवणप्फइकाइया पज्जत्तया अनंतगुणा ६, सुहुमा पज्जत्तगा विसेसाधिया ७ ।
२३८ ]
[२३९ प्र.] भगवन्! इन सूक्ष्म पर्याप्तक, सूक्ष्म पृथ्वीकायिक पर्याप्तक, सूक्ष्म अप्कायिक पर्याप्तक, सूक्ष्म तेजस्कायिक पर्याप्तक, सूक्ष्म वायुकायिक पर्याप्तक, सूक्ष्म वनस्पतिकायिक पर्याप्तक और सूक्ष्म निगोद पर्याप्तक जीवों में से कौन किनसे अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेषाधिक हैं ?
[ २३९ उ.] गौतम! १. सबसे थोड़े सूक्ष्म तेजस्कायिक पर्याप्तक हैं, २. ( उनसे) सूक्ष्म पृथ्वीकायिक पर्याप्तक विशेषाधिक हैं, (उनसे) सूक्ष्म अप्कायिक पर्याप्तक विशेषाधिक हैं, ४ . ( उनसे) सूक्ष्म वायुकायिक पर्याप्तक विशेषाधिक हैं, ५. ( उनसे) सूक्ष्म निगोद पर्याप्तक असंख्यात - गुणे हैं, ६. ( उनसे) सूक्ष्म वनस्पतिकायिक पर्याप्तक अनन्तगुणे हैं और ७. ( उनसे भी) विशेषाधिक सूक्ष्म पर्याप्तक जीव हैं ।
२४०. [ १ ] एतेसि णं भंते! सुहुमाणं पज्जत्ताऽपज्जत्तयाणं कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वातुल्ला वा विसेसाहिया वा ?
गोमा ! सव्वत्थोवा हुमा अपज्जत्तगा, सुहुमा पज्जत्तगा संखेज्जगुणा ।
[२४०-१ प्र.] भगवन्! इन सूक्ष्म पर्याप्तक- अपर्याप्तक जीवों में कौन किन से अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेषाधिक हैं ?
[२४०-१ उ.] गौतम! सबसे अल्प सूक्ष्म अपर्याप्तक जीव हैं, उनसे सूक्ष्म पर्याप्तक जीव संख्या
हैं।
[२] एतेसि णं भंते! सुहुमपुढविकाइयाणं पज्जत्ताऽपज्जत्ताणं कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा ?
गोयमा ! सव्वत्थोवा सुहुमपुढविकाइया अपज्जत्तगा, सुहुमपुढविकाइया पज्जत्तगा संखेज्ज
गुणा ।
[२४०-२ प्र.] भगवन् ! इन सूक्ष्म पृथ्वीकायिक पर्याप्तक और अपर्याप्तकों में से कौन किनसे अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेषाधिक हैं !
[२४०-२ उ.] गौतम! सबसे अल्प सूक्ष्म पृथ्वीकायिक अपर्याप्तक हैं, ( उनसे) सूक्ष्म पृथ्वीकायिक पर्याप्तक संख्यातगुणे हैं।
[३] एतेसि णं भंते! सुहुमआउकाइयाणं पज्जत्ताऽपज्जत्ताणं कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वातुल्ला वा विसेसाहिया वा ?