________________
अंक १]
कवि अब्दुल रहमानकृत सन्देशरासक [ १६७
ग्राह्य नथी समझवानुं. रासकारे 'संदेश' माटे, ऊपर प्रमाणे ग्रंथ नाम जणावतां 'संनेह' शब्द वापर्यो छे; परंतु बीजे अनेक स्थळे तो 'संदेश' माटे 'संनेह' उच्चारण न करता 'संदेस' शब्द ज वापरेलो छे.
"कहउं किंपि संदेसउ पिय तुच्छक्खरहि" - गा० ६८ "संदेसडर सवित्थरउ हउ कहणह असमत्थ" - गा० ८० "संदेसडर सवित्थरउ पर मइ कहणु न जाइ" - गा० ८१ आथी 'संनेह' ने 'संदेश' कल्पतां शंकित थवानुं नथी. एक ज ग्रंथकारनी पोतानी कृतिमां एक ज शब्दनां विविध उच्चारणो आवे ए स्वाभाविक छे. वळी, 'संस्नेहरास' करतां 'संदेशरास' नाम विशेष उचित छे माटे ते ज नाम प्रस्तुत रासनुं छे.
भाषा - संदेशक रासनी भाषा, चौदमा अने पंदरमा सैकानी बीजी बीजी कृतिओनी भाषा जेवी ज विशुद्ध अने सरळ उगती गुजराती (?) छे. तेमां केटलॉक एव विलक्षण उच्चारणो छे जेने लीधे ज ते, नवा वांचनारने अपरिचित जेवी लागे एवी छे. व्याकरणनी दृष्टीए पण रासनी भाषा अने चौदमा - पंदरमा सैकानी कृतिओनी भाषा - ए वे वच्चे खास अंतर जणातुं नथी, फक्त रासनी भाषा खास लौकिक अने प्रांतिक होई तेमां व्याकरणनुं तंत्र विशेष ढीलुं जणाय छे, अने ए ढीलाश ज रासना केटलाक प्रयोगोमां प्रतिबिम्बी रही छे. रासकारे, पोतानी भा कृतिमां केटलाक शब्दो पोताना प्रांतना वापरेला छे, जेमने टिप्पनकारे तथा वृत्तिकारे 'देश्य' तरीके जणाबेला छे. तेमांना कोई कोई शब्द फारसी जेवा पण जणाय छे. रासकारे वापरेला विलक्षणध्वनिवाळा अने प्रांतिक शब्दोमांना केटलाक, उदाहरणरूपे आ नीचे भापुं हुं - प्रचलित उच्चारणः रासकारनं उच्चारणः
' ( ) ' आ निशानमा मूकेला शब्दो अर्थसूचक छे.
धीम
पलंक
सामी
धूमिण
धूविजइ
}
पजुत्त
निवेसिय
वरिसणेण
णिअइ ज़िम 1
जैिव
मम्मह वम्मह
पउत्त
बपीहिय
तामिस्स }
Jain Education International
पृ० ७७ हाम - ( तेज ) पृ० ७६ पलंव - ( पलंग )
पृ० ३८ साइअ - (सांइ - स्वामी )
पृ० ७८ धूइण - ( धूमाडा वडे ) पृ० ७७ धूइजइ - ( धूपाय छे )
पृ० ८८ पउक्क - ( प्रयुक्त )
पृ० ७७ निवेहिय - ( निवेशित ) पृ० ३३ वरिहणेण - ( वर्षणवडे ) पृ० ११ णिहइ
पृ० ६५ यव - (जेम )
पृ० ५८ वच्वीहिय - ( बपैयाओ वडे )
पृ० २० तामिच्छ - ( अंधकार - काजळ )
पृ० ३२ मणमत्थ - ( मन्मथ - कामदेव )
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org