Page Text
________________
उमास्वातिका तत्त्वार्थ सूत्र और उनका सम्प्रदाय [ १३१
अंक १]
पद एकसे मिलते चले जाते हैं ।
१ - भाष्य
१ - सम्यग्दर्शनं सम्यग्ज्ञानं सम्यक्चारित्रमित्येष त्रिविधो मोक्षमार्गः । तं पुरस्वलक्षणतो विधानतश्च विस्तरेणोपदेक्ष्यामः शास्त्रानुपूर्वी विन्यासार्थं तूद्देशमात्रमिदमुच्यते । - १,१
२ - चक्षुषा नो इन्द्रियेण च व्यंजनावग्रहो न भवति । - १,१९
३ - काष्ठपुस्तचित्रकर्माक्षनिक्षेपादिषु सो -
३ - काष्ठपुस्तचित्रकर्माक्षनिक्षेपादिषु स्था- | ऽयमिति स्थाप्यमाना स्थापना । - १,५
प्यते जीव इति स स्थापनाजीवः । - १, ५ ४- नैर्ग्रन्थं प्रति प्रस्थिताः शरीरोपकरण विभूषानुवर्तिन ऋद्धियशस्कामाः सातगौरवाश्रिता अविविक्तपरिवाराश्छेदशबलयुक्तनिर्ग्रन्था बकुशाः । कुशीला द्विविधाः प्रतिसेवनाकुशीलाः कषायकुशीलाश्च । तत्र प्रति सेवनाकुशीलाः नैर्ग्रन्थं प्रति प्रस्थिता अनियतक्रियाः कथंचिदुत्तरगुणेषु विराधयन्तश्चरन्ति ते प्रतिसेवनाकुशीलाः । येषां तु संयतानां सतां कथंचित्संज्वलनकषाया उदीर्यन्ते ते कषायकुशीलाः । - ९, ४८
४ - नैर्ग्रन्थं प्रति प्रस्थिता अखंडितव्रताः शरीरोपकरणविभूषानुवर्तिनोऽविविक्तपरिवारा मोहशबलयुक्ता वकुशाः कुशीला द्विविधाः प्रतिसेवनाकुशीलाः कषायकुशीला इति । अविविक्तपरिग्रहाः परिपूर्णोभयाः कथंचिदुत्तरगुणविरोधिनः प्रतिसेवना कुशीलाः वशीककृतान्यकषायोदयाः संज्वलनमात्रतंत्राः कषायकुशीलाः । - ९ - ४७
५ - लिङ्गं द्विविधं द्रव्यलिङ्गं भावलिङ्गं चेति । भावलिङ्ग प्रतीत्य पंच निर्ग्रन्था लिङ्गिनो भवन्ति । द्रव्यलिङ्गं प्रतीत्य भाज्याः । - ९,४७
५ - लिङ्गं द्विविधं द्रव्यलिङ्गं भावलिङ्गं च । भावलिङ्गं प्रतीत्य सर्वे पंचनिर्ग्रन्था भावलिङ्गे भवन्ति द्रव्यलिङ्गं प्रतीत्य भाज्याः । - ९,४९
६ - कषायकुशीलो द्वयोः परिहारविशुद्ध सूक्ष्मसाम्पराये च । निर्ग्रन्थस्नातकावेकस्मिन् यथाख्यातसंयमे । श्रुतम् - पुला कब कुशप्रति सेवना कुशीला उत्कृष्टेनाभिन्नाक्षरदशपूर्वधराः । कषायकुशील -निर्मन्थौ चतुर्दश पूर्वधरौ । जघन्येन पुलाकस्य श्रुतमाचारवस्तु । बकुशकुशीलनिग्रन्थानां श्रुतमत्रां प्रवचनमातरः । श्रुतापगतः केवली स्नातक इति । प्रतिसेवना - पञ्चानां मूलगुणानां रात्रि - मूलगुणानां रात्रिभोजनवर्जनस्य च पराभिभोजनविरतिषष्ठानां पराभियोगाद्वलात्कारेणा | योगाद्वलादन्यतमं प्रतिसेवमानः पुलाको न्यतमं प्रतिसेवमानः पुलाको भवति । - ९,४९ | भवति । - ९,४७
६ - कषायकुशीला द्वयोः संयमयोः परिहारविशुद्धिसूक्ष्मसाम्पराययोः पूर्वयोश्च । निर्ग्रन्थस्नातका एकस्मिन्नेव यथाख्यातिसंयमे सन्ति । श्रुतम् - पुलाकत्रकुशप्रति सेवनाकुशीला उत्कर्षेणाभिन्नाक्षरदशपूर्वधराः । कषा| यकुशीला निर्मन्थाश्चतुर्दशपूर्वधराः । जघन्येन पुलाकस्य श्रुतमाचारवस्तु । बकुश कुशीलन - ग्रन्थानां श्रुतमष्टौ प्रवचनमातरः । स्नातका अपगतश्रुताः केवलिनः । प्रतिसेवना पञ्चानां
विशेष उदाहरणों के लिए देखो डा० जगदीशचन्द्रजी शास्त्रीके लेख |
Jain Education International
सर्वार्थसिद्धि
१ -- सम्यग्दर्शनं सम्यग्ज्ञानं सम्यक्चारित्रमिति । एतेषां स्वरूपं लक्षणतो विधानतश्च पुरस्ताद्विस्तरेण निर्देक्ष्यामः । उद्देशमात्रमिदमुच्यते । १,१
२ -- चक्षुषा अनिन्द्रियेण च व्यंजनावग्रहो न भवति । १, १९
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003403 |
| Book Title | Bhartiya Vidya Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jinvijay |
| Publisher | Bharatiya Vidya Bhavan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 408 |
| Language | Hindi, Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |