________________
सूरजप्रकास
[ ७१ 'अजमल' फौज जदिन सझि पावै, धावै फौज तदिन साहां धर । तखत' बैठि' छत्र चमर धरै तदि, चगयौ' तखत तजै छत्र चंमर ॥ १२२ मूंछां वळ' घाल महाराजा, चूंघट घालै' तांम दिलीधर । एहाई दूठ नरेस 'अजीता', कुळ दीता दळ पूर भयंकर । जिण बहु वार मुगळ दळ जीता, प्रजळे'' तेणि दिलेस्वर पंजर । असपति सोच पड़े पीळा अंगि', भिळ बहु" सोच पड़े।५ मुख भंमर'। खिलबति' करै न'८ खिलबति खांन, तसबी खांन अजूं न तंतर ।
आलंमीन रबील' न उचारै २, सझै न न्याव अदालित सध्धर । धरै न जोम चमर छत्रधारे, अंब दिवांण सझै न अबसर ८ । अंबखास पतिसाह न आवै, अंग६ पौसाक न पहरै अंतर३ ॥ १२४ नौख न जौख करै नव रोजै', जौख २ न भूखण धरै जवाहर३३ । दसकत करै न मिळे दिवांणां५, अरजी फरज ६ मतालब ऊपर। १ ख. ग. तषति । २ ख. वैठि। ३ ख. ग. चगथौ। ४ ख. ग. चम्मर । ५ ग. बळ । ६ ग घात । ७ ख. ग. माहाराजा। ८ ख. ग. घातै । ६ ग. ऐहा। १० ख. वौहौ । ग. वहौ। ११ ख. ग. प्रजलै । १२ ख. ग. अंग। १३ ख. ग. भिलि । १४ ख. वही। ग. बहीं। १५ ख. पडे। १६ ख. भम्मर । ग. भमर । १७ ख ग. पिलवति । १८ ख. त। १६ ख. ग. तसवी। २० ख. ग. अालमीत। २१ ख रविल । २२ ख. ग. उच्चार। २३ ख.ग. अदालति । २४ ख. सच्चर । ग. सव्वर । २५ ख. चम्मर । २६ ख, ग. प्रांव। २७ ग. दीवांण २८ ख. अवसर । ग. प्रवस्सर। २६ ख. अमि। ग. अंगि। ३० ख. प्रतर । ग. प्रत्तर । ३१ ग. रोज । ३२ क. मोष । ३३ ल. ग. जवाहर । ३४ ख. दसकति। ३५ ग. दीवांणां। ३६ ख. ग, फरंद । ३७ ख. मतावल ।
१२२. जविन - जिस दिन। सझि - कटिबद्ध हो कर । तदिन - उस दिन । चगयो -
चगताई वंशका, मुगल बादशाह । १२३. दूठ - जबरदस्त, शक्तिशाली। अजीता - महाराजा अजीतसिंह। कुळ दीता - कुल
आदित्य, सूर्यवंशी। दिलेस्वर -बादशाह । पंजर - शरीर । भमर - श्याम, काला। १२४. खिलवति -हंसी-मजाक, मखौल । खिलबति खांन - सभा, समाज, विलासगृह ।
तसबी खांन = तस्वीहखान - जप-माला जपनेका स्थान । प्रजू - वजन, नमाजसे पहले हाथ-पैर धोना, पवित्र होना। तंतर - ( ? ) । पालंमीन रबील - 'रबीउल् पालमीन्' ये कलमे के शब्द हैं। न्याव - न्याय । प्रालित - न्यायालय, कचहरी । सध्धर - दृढ़. पक्का । जोम-जोश । अब दिवाण - आम दीवान । अंबखास
प्रामखास । पतिसाह - बादशाह । १२५. नोख - नवीन । जौख - मानन्द, खुशी, हर्ष । नव रोज-नो रोजके त्यौहार में,
जश्न में। फरज - फर्द (अाज्ञा)। मतालब- मतालिब, मतलबका बहुवचन जिसका अर्थ वांछित, मनोनीत अर्थात् वसूल करने योग्य रकम । अर्जी, फरज (फर्द) और मंतालिब ये तीन प्रकारके कागज़ पेश होते थे। उन पर हस्ताक्षर नहीं करता था।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org