Page Text
________________ [गाथा 331-333] प्रश्नव्याकरणाख्यं कचया(टा)दीणं पढमो, चरिमो य समं लभंतुकारेण / लभाप० 203, पा० 2] तवग्गे एकं, साणुस्सारे य सविसग्गे // 331 // 'कच टा दि' इत्यनेन क च ट त प य शा नां प्रथमो वर्गः / तृतीयस्वराः(वर्गः) गजड द बल सा नां। पञ्चमः ङ ण न माः। एवमेवादिग्रहणं समर्थितं भवति / एते क च टा दयः उकारसहिता यथा-कु चुटु तु पुयु शु। मसो(एते?)धस्तात् पंचमवर्गोत्तरान् लभन्ते यथा-तपय 5 स(श)। अक च ट / तृतीयाप० 204, पा० १]स्तु गज डा दयः उकारसहिता यथा-जु गु(गु जु) डुदु(बु) लुसु / एतेऽपि त्व(स्व)स्मात् क्रमेण पञ्चमो पञ्चमो लभते (?) द ब ल स ग ज ड दया (डादयः)। अंत्या उकारयुक्ता यथा-कुबु हुनुमु / ग(य)वर्ग-शवर्गयोः पञ्चमः ऋथाशब्दः, हिकाशब्दश्च / प्रश्नकाले तावपि श्रुत्वा पंचमस्य य-सवर्गप्राप्तिर्भवति / यथा-म य य स दु। क्रथशब्दः, हिकाश प० 204, पा० २]ब्दश्च / एते सप्त / "कच टा दीणं पढमो तइओ चरिमो समं / / उकारेण लभइ तवगं" इत्येतद् व्याख्यातम् // 331 // ख-छ-ठादिएहि सहिया, एते उ हवंति छट्ठए वग्गे / घ-झ-ढाइएहिं सहिया, सत्तमवग्गे लभे एकं // 332 // खकार उकारयुक्तः षष्ठे पवर्गेऽक्षरमुत्तरं प्राप्नोत्युत्तरानुवलितत्वात् / छकार उकारयुक्तः शवर्गे उत्तरानुवलितत्वादुत्तरम् / ठकार उकारयुक्तः अवर्गे उत्तरानुवलितत्वात् उत्तरस्वरम् / 15 एवं थ फर खा(षा)[अ]पि / खकारः अनुस्वारयुक्तः षष्ठे पवर्गे उत्तप० 205, पा० १]राक्षरं लभते। स एव सविसर्गो युक्तोऽधरम् / छकारः सानुस्वारः सवर्गे उत्तरमवाप्नोति / धकारः सानुस्वारः अपवर्गे उत्तरं लभते / विसर्गयुक्तोऽधरम् / एवं छकारोऽपि [स]विसर्गयुक्तो यवर्गेऽधरमिति / एवं थ फरषा वक्तव्याः / एवं गाथाप्रागर्दशक्त(?प्रागर्द्धशब्दार्थः / ) 'घ झ ढाइएहिं सहिया' उकारबिन्दुविसर्गाः / थ(घ)कार ओ(उ)कारयुक्तः सवर्गे उत्तरं लभते / बिन्दुयुक्तः सवर्ग एवोत्तरं 20 लभते / स एव घकारः विसर्गयुक्तः तत्रैवाधरमिति / एवं ऊ(झ)कार उकारयुक्तः सप्तमे सवर्गे उत्तरानुवलितत्वादुत्तरं, स एव बिन्दुयुक्त; [50 205, पा० 2] तस्मिन्नेवोत्तरं लभते / विसर्गयुक्तः अधरम / एवं ढकारोऽपि / एवं च सर्वहा(?भ व हाअपि स्वस्मात्सप्तमं वर्गाक्षरं लभन्ते // 332 // उत्तरवंजणसहि या], सत्तमवग्गे लभंति सेससरा / अहरेहि अ संयु(जु)त्ता, लभंति अहराहरे वग्गे // 333 // उत्तराः [50 206, पा० 1] प्रथम-तृतीय-पञ्चमवर्गाक्षराः परिशिष्टैः स्वरैः 'ऊ ऐ औ' इत्येतेस्तु(खि)भिर्युक्ताः आत्मीयादात्मीया[त् ] सप्तम ईकारयुक्तो लभ्यते / प्रश्नाक्षराणामादिस्थितस्य यदाऽप्रतः हकार इकारयुक्तो दृश्यते तदा टकार इका[प० 206, पा० 2 ]रयुक्तो लभ्यते / प्रश्नाक्षराणामादिस्थितस्य यदाप्रतः टकार औकारयुक्तो दृश्यते तदा दकारो लभ्यते / अधरवर्गा [अ]धराधरमक्षरं लभन्ते अधरस्वरयुक्ताः / इत्येष पश्चार्डो(ई)गाथार्थः // __ अथवाऽस्य (स्या) गाथ(था)या व्याख्या- उत्तरव्यंजनशेषस्वराः 'ऊ ऐ औ' प्रयोऽप्येते उत्तरव्यञ्जनसहिता यथा-कू चू टू तू पू यूशू। ऊकार अधस्तात् उत्तरव्यञ्जनसहितो लभते क्रमसः(शः) सर्वस(?)वर्ग यथा-श अ क च ट त प / तथा उत्तरव्यञ्जना येषु वर्गेषु अधरानुवलि 30 (93) Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
| SR No. | 003385 |
| Book Title | Jaypayad Nimmittashastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jinvijay |
| Publisher | Prakrit Bharti Academy |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 76 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 8 MB |